ندای لرستان - هم میهن /متن پیش رو در هم میهن منتشر شده و بازنشرش در آخرین خبر به معنای تاییدش نیست
بر اساس گزارش سرویس مخفی ایالات متحده، در مقابل تقریباً 2.3 تریلیون دلار پول آمریکایی که در پایان سال 2023 به شکل اسکناس در گردش نگهداری میشد، 102.1 میلیون دلار پول تقلبی در طول سال مالی 2023 در سراسر جهان بین مردم دست به دست شده است
فاطمه لطفی| ممکن است نگرش جهان نسبت به سکهها و اسکناسهای فیزیکی در حال تغییر باشد، اما هر جا که پولی برای کسب درآمد وجود داشته باشد، باز هم جاعل وجود خواهد داشت.
تعداد اسکناسهای تقلبی شناساییشده در نیمه اول سال 2024 در آلمان نسبت به سال قبل از آن به طور قابل توجهی افزایش یافت. دویچه بوندس بانک، بانک مرکزی آلمان، حدود 38600 اسکناس جعلی یوروی در گردش را شناسایی کرد که ارزش اسمی این اسکناسها حدود 2/4 میلیون یورو تخمین زده میشود. این رقم افزایشی 29 درصدی نشان میدهد نسبت به تعداد اسکناسهای جعلی شناساییشده در دوره شش ماهه قبل و در این میان دو اسکناس 10 و 20 یورویی محبوبتر از بقیه اسکناسها هستند. در مجموع در آلمان در این دوره تقریباً 9 اسکناس جعلی به ازای هر 10000 نفر وجود داشت.
در آوریل 2024 یوروپل و پلیس ملی اسپانیا یک گروه جرایم سازمانیافته را متلاشی کرد که نزدیک به نیم میلیون سکه تقلبی 2 یورویی با کیفیت بالا را در سراسر اروپا توزیع میکرد. در اقدام دیگری با مشارکت 18 کشور، در عملیاتی که یوروپل آن را «عملیات تله» نامید، بیش از 14 میلیون یوروی تقلبی توقیف شد. بیشتر توقیفها شامل اسکناسهای 50 و 20 یورویی بود. از طرفی کره شمالی هم به خاطر جعل اسکناسهای 100 دلاری آمریکا که به «سوپر دلار» معروف هستند، مشهور است.
بر اساس گزارش سرویس مخفی ایالات متحده، در مقابل تقریباً 2/3 تریلیون دلار پول آمریکایی که در پایان سال 2023 به شکل اسکناس در گردش نگهداری میشد، 102/1 میلیون دلار پول تقلبی در طول سال مالی 2023 در سراسر جهان بین مردم دست به دست شده است. دلار آمریکا ارز بینالمللی بسیاری از مناطق است و برآوردهای مطالعات قبلی نشان میدهد که بین نیم تا دوسوم کل پول در گردش آمریکا در خارج از ایالات متحده نگهداری میشود.
با وجود سهم زیاد پول آمریکا در خارج از کشور اما تقریباً تمام 102/1 میلیون دلار پول تقلبی که در سال مالی 2023 دست به دست شد، یعنی 102 میلیون دلار، در داخل خود ایالات متحده در گردش بود.
گزارش سرویس مخفی ایالات متحده بر این باور است که ضرر کلی 102 میلیون دلار اسکناس جعلی در سال مالی 2023 حدود 30 سنت به ازای هر شهروند ایالات متحده بود که مبلغ ناچیزی است. ضررهای ناشی از جعل نیز نسبت به هزینه کلاهبرداری کارت اعتباری و سایر اشکال تراکنشهای کلاهبرداری بسیار ناچیز بوده است. به عنوان مثال، در سال 2021، هزینه ضررهای ناشی از کلاهبرداری کارت اعتباری در ایالات متحده 12 میلیارد دلار یا بیش از 100 برابر هزینه جعل دلار تخمین زده شد.
اما اقتصاد مربوط به جعل اسکناس مهم است. هم مطالعات نظری و هم اطلاعات تجربی محدود موجود نشان میدهند که جعل با کیفیت بالا پرهزینه است و تنها زمانی برای کشور جاعل سودآور است که تعداد کمی از اسکناسهای تقلبی نسبت به مقدار پول واقعی در گردش، دست به دست شوند.
تولید اسکناسهای تقلبی با کیفیت بالا نیاز به دسترسی به چاپخانه، جوهر و کاغذ با کیفیت بالا دارد. بعد از آن اسکناسها باید یا دست به دست شوند یا برای دست به دست شدن بین دیگران توزیع شوند، که این کار در صورت تولید حجم زیادی از اسکناسهای تقلبی، کاری پیچیده است. شاید یک فرد فریب بخورد و یک دسته اسکناس تقلبی را بپذیرد، اما افراد احتمالاً در مورد معاملات بزرگ با یک منبع شناخته شده اسکناسهای تقلبی احتیاط به خرج خواهند داد.
به همین منوال مشاغل عموماً اسکناسهای تقلبی را بخشی از هزینه انجام تجارت میدانند، اما اگر در گذشته یک مشتری یا مکان واحد به عنوان منبع اسکناسهای تقلبی شناخته شده باشد، برای دفعات بعدی در معامله با این فرد محدودیتهایی را در نظر خواهند گرفت. بنابراین، اسکناسهای تقلبی باید به طور گستردهتری پراکنده شوند. گزارشهای سرویس مخفی ایالات متحده نشان میدهد که هزینه کامل تولید و توزیع اسکناسهای تقلبی با کیفیت بالا نسبت به سود بالقوه جاعلان، بالا است.
بازار


بر اساس آنچه که وزارت خزانهداری ایالات متحده میگوید دلار آمریکا، به ویژه سری قبل از 1996، به طور قابل توجهی امکانات محافظتی کمتری در برابر جعل داشت نسبت به بسیاری از کشورهای صنعتی دیگر و ارزش اسمی آن هم نسبتاً پایین بود. با این حال، فناوری تعبیه شده در سری جدید 100 دلاریهای سال 1996 به فناوری پول سایر کشورها در آن زمان نزدیک شد. فناوری سری اصلی اسکناسهای یورو که در سال 2002 معرفی شد، عموماً از دلار آمریکا سری 1996 بالاتر بود، اما با دلار آمریکا سری 2004 که برای اولین بار در اکتبر 2003 منتشر شد، قابل مقایسه است.
نمودار زیر موارد مشکوک به جعل را به ازای هر میلیون اسکناس پردازششده توسط بانکهای فدرال رزرو بر اساس ارزش اسمی برای سالهای مالی منتخب 2000 تا 2023 نشان میدهد. کاهش شدید در میزان اسکناسهای جعلی در حال پردازش، بهویژه از سال مالی 2000 تا سال مالی 2010 و بعد از آن، یعنی سالهایی که اسکناسهای طرح جدید با امنیت بالاتر جایگزین اسکناسهای طرح قدیمیتر شدند، آشکار است.
محققان حوزه اقتصادی بر این باورند که ارزش کل دلارهای تقلبی در گردش در هر لحظه احتمالاً حدود 15 میلیون دلار یا کمتر از 1 دلار به ازای هر 80000 دلار در گردش داخلی است و بعید است که از 30 میلیون دلار یا کمتر از 1 دلار به ازای هر 40000 دلار در گردش فراتر رود.
دادههای پردازش شورای حکام فدرال رزرو نشان میدهد که کل موجودی اسکناسهای 100 دلاری تقلبی در گردش در سال مالی 2023 در محدوده حدود 2/8 میلیون دلار تا 8/5 میلیون دلار بوده است؛ رقمی که در میانه محدوده تخمین زدهشده از سال 1996 قرار دارد. با این حال، نسبت به پول در گردش، این کاهش قابل توجه است و با کاهش اسکناسهای تقلبی شناساییشده در پردازش برابری میکند: بر این اساس این رقم کاهشی بیش از 85 درصد را نشان میدهد.
از طرفی فدرال رزرو بر این باور است که نسبت به کل پول رایج در گردش داخلی ایالات متحده، حد بالای این تقلبها احتمالاً حدود 30 میلیون دلار یا حدود 1 اسکناس از 40000 اسکناس در گردش است. با توجه به اطلاعات تحقیقاتی سرویس مخفی ایالات متحده در مورد طول عمر متوسط نسبتاً کوتاه یک اسکناس تقلبی، یک تخمین میانه در حدود 15 میلیون دلار، کمتر از یک اسکناس از 80000 یا حدود 12 سنت به ازای هر 10000 دلار در گردش در ایالات متحده، محتملترین تخمین است.
این ارقام نسبتاً کوچک هستند و برای مصرفکنندگان آمریکایی، تهدید ناشی از اسکناسهای تقلبی با کیفیت بالا حتی کمتر است: برای اسکناسهای 20 دلاری و کمتر از آن، ضررهای ناشی از جعل بسیار ناچیز است و در سال مالی 2023 به 14 میلیون دلار رسیده است. از این اسکناسها، کمتر از 2 میلیون دلار اسکناسهای با کیفیت بالا بودهاند؛ اسکناسهای باقیمانده کیفیت پایینتری داشتند و مردم میتوانستند با حداقل بررسی آنها را تشخیص دهند. با استفاده از همان محاسبات بالا، تعداد اسکناسهای ریز باکیفیت در گردش در ایالات متحده حتی کمتر است: احتمالا 0/5 میلیون دلار یا کمتر، یا کمتر از یک اسکناس در 200000 اسکناس.
فدرال رزرو میگوید طول عمر یک اسکناس تقلبی به طور متوسط بسیار کوتاه است احتمالاً حدود یک ماه و مطمئناً بیش از سه ماه نیست.
محافظتشدهترین ارزهای جهان
پیشرفت در فناوری چاپ، بانکهای مرکزی را بر آن داشته تا اسکناسهای خود را با ویژگیهای امنیتی پیشرفته مختلف ارتقا دهند. از هولوگرامها و تصاویر پنهان گرفته تا ریزچاپها و جوهرهای تغییر رنگ، این عناصر به گونهای طراحی شدهاند که حتی ماهرترین کلاهبرداران را نیز ناکام بگذارند. با این حال، همه ارزها به طور یکسان محافظت نمیشوند.
موسسه مشاوره مالی بینالمللی BestBrokers میگوید به ازای هر میلیون اسکناس واقعی در هر کشور، چند اسکناس تقلبی وجود دارد. برای اینکه تخمین زده شود به ازای هر نفر چقدر پول نقد وجود دارد، ارزش کل اسکناسهای هر کشور بر جمعیت آن تقسیم شده است.
به نوشته این موسسه مالی اگرچه دلار آمریکا همچنان ارز رایج جهان است، اما در برابر جعل و تقلب بهترین محافظت را ندارد. عنوان ضدجعلترین اسکناس در واقع متعلق به اسکناس 100 فرانکی است که در 12 سپتامبر 2019، به عنوان بخشی از سری نهم فرانک سوئیس منتشر شد. این اسکناس حداقل 20 ویژگی امنیتی پیشرفته دارد که جعل آن را تقریباً غیرممکن میکند.
این ویژگیها شامل یک رجیستر شفاف (الگویی که به طور همزمان در دو طرف اسکناس چاپ میشود)، نخ امنیتی، چاپ برجسته، واترمارک، ریزپرفراژها، خواص مادون قرمز، عناصر قابل مشاهده در برابر اشعه ماوراء بنفش و الگویی به نام صورت فلکی EURion است. تا پایان سال 2023، 144/3 میلیون از این اسکناسهای 100 فرانکی در گردش بودند که 27/22درصد از 530 میلیون اسکناس کل سوئیس را تشکیل میدهند.
این امر این اسکناس را به پرکاربردترین واحدهای پولی در این کشور تبدیل میکند. فرانک سوئیس، که در لیختناشتاین نیز پول قانونی است، به لطف بیطرفی سیاسی، سیاستهای پولی قوی و بدهی ملی پایین سوئیس، اغلب توسط سرمایهگذاران به عنوان یک دارایی امن دیده میشود. فرانک سوئیس از نظر ارزش هم رتبه هشتم را در بین ارزهای معامله شده در سطح جهان دارد.
رتبه دوم حفاظتشدهترین ارز متعلق است به 50000 روپیه اندونزی، چاپ شده در سال 2022 است. اسکناس 50000 روپیهای، پرکاربردترین اسکناس اندونزی است که در 17 اوت 2022 منتشر شد و 17 ویژگی پیشرفته ضدکلاهبرداری دارد. این ویژگیها شامل یک واترمارک با تصویر خواندا کارتاویجاجا، سیاستمدار اندونزیایی در دوران سوکارنو، و یک نخ امنیتی مغناطیسی است که هنگام نگه داشتن در برابر نور قابل مشاهده میشود. این اسکناس ویژگیهای لمسی برای کمک به افراد نابینا و کمبینا برای شناسایی ارزش آن و یک تصویر پنهان و ریزچاپی هم دارد که فقط با ذرهبین قابل خواندن است.
در جایگاه سوم، اسکناس 50 یورویی و 50 دلاری استرالیا قرار دارند که هر کدام از 16 ویژگی امنیتی پیچیده برخوردارند. این ویژگیها شامل هولوگرام، عناصر شفاف، چاپ اینتاگلیو و جوهرهایی است که بسته به زاویه نور تغییر رنگ میدهند. یورو که توسط 20 کشور اتحادیه اروپا استفاده میشود، دومین ارز پرمعامله در جهان است درست پس از دلار آمریکا. طبق اعلام بانک مرکزی اروپا، در پایان سال 2023 بیش از 14/6 میلیارد اسکناس 50 یورویی در گردش بوده است.
این اسکناس تاکنون پرمخاطبترین واحد پولی در سراسر منطقه یورو بوده و تقریباً نیمی از کل اسکناسهای یورو را تشکیل میدهد. این اسکناس خاص در 4 آوریل 2017 به عنوان بخشی از «سری اروپا»، نسل دوم اسکناسهای یورو، معرفی شد. اسکناسهای 200 زلوتی لهستان، 20 پوند استرلینگ، 50 لی رومانی، 500 پزوی مکزیک، 20 بات تایلند و 10000 ینی ژاپن در رتبههای بعدی محافظتشدهترین اسکانسهای دنیا هستند.
اگرچه دلار آمریکا پرکاربردترین و معاملهشدهترین ارز در سطح جهان است، اما اسکناس 100 دلاری آن از نظر پیچیدگی و تعداد ویژگیهای امنیتی از اسکناسهای کشورهایی مانند کره جنوبی، فیلیپین، نیوزیلند و روسیه عقبتر است و از آنجا که این اسکناس، به همراه اسکناس 20 دلاری، هدف اصلی جاعلان برای چاپ پول تقلبی است، اسکناس 100 دلاری در سال 2013 با اضافه شدن برخی ویژگیهای امنیتی اضافی، مانند یک روبان امنیتی آبی سهبعدی و یک زنگوله با قابلیت تغییر رنگ، دوباره طراحی شد. این بهروزرسانیها تعداد کل عناصر ضد جعل آن را به 12 رساند.
اسکناسهای 100 راند آفریقای جنوبی، 1000 دلار جدید تایوان، 5 دینار بحرین و 2000 پزوی آرژانتین تنها 9 ویژگی امنیتی دارند که آنها را به اهداف آسانتری برای جاعلان تبدیل میکند.
گردش اسکناسهای 100 دلاری تقلبی کره شمالی فقط یک مسئله جرایم مالی نیست، بلکه یک چالش ژئوپلیتیکی است. این اسکناسهای تقلبی، جایگاه دلار آمریکا را به عنوان ارز ذخیره جهانی تضعیف میکنند و فعالیتهایی را که امنیت بینالمللی را تهدید میکنند، تأمین مالی میکنند.
اگرچه پیونگیانگ هرگونه همدستی در هرگونه عملیات جعل اسکناس را انکار میکند، اما بر اساس گزارش سال 2007 خزانهداری ایالات متحده، تا آن سال حداقل 45 میلیون دلار سوپراسکناس با منشأ کره شمالی در گردش شناسایی شده بود و تخمین زده میشد که این کشور سالانه 15 تا 25 میلیون دلار از جعل اسکناس درآمد داشته است.
وزارت اطلاعات کره جنوبی اطلاعاتی در مورد تولید پول جعلی در کره شمالی قبل از سال 1998 را تأیید کرده و افراد خاصی در دادگاههای ایالات متحده به دلیل توزیع چنین پول جعلی تحت پیگرد قانونی قرار گرفتهاند. گزارشهای رسانهها در ژانویه 2006 حاکی از آن بود که بازرسان چینی به طور مستقل ادعاهای جعل پول کره شمالی را تایید کردهاند.
امروزه اطلاعات چندانی درباره میزان جعل دلار توسط این کارخانههای کره شمالی وجود ندارد. اما نبود اطلاعات دلیل بر انجام نشدن جعل اسکناس نیست.
کره شمالی، پایتخت دلارهای تقلبی
اما به طور کلی یک کشور در دنیا وجود دارد که در آن چاپ پول تقلبی نه به وسیله گروهها و باندهای جنایتکار بلکه به وسیله خود دولت انجام میشود. میتوان حدس زد که این کشور باید منزویترین و دورافتادهترین کشور دنیا، یعنی کره شمالی باشد. حکومت کره شمالی در چاپ اسکناسهای تقلبی دلار در بالاترین رتبه در دنیا قرار دارد و پیشتر توانسته بود دلارهایی چاپ کند که تشخیص آنها بسیار مشکل بود.
چطور شد که کره شمالی توانست بینقصترین دلارهای تاریخ را جعل کند و دههها با اسکناسهای تقلبی غیرقابل تشخیص، جهان را فریب دهد؟
در سال 1989، در بانک مرکزی فیلیپین، دستهای از اسکناسهای 100 دلاری تقلبی با کیفیت فوقالعاده، یکی از بزرگترین عملیاتهای جعل اسکناس را در تاریخ آشکار کرد که مخفیانه توسط کره شمالی رهبری میشد. این پرونده باعث آغاز یک سری بررسیهای بینالمللی شد و دلار را به یک سلاح ژئوپلیتیکی تبدیل کرد. این اسکناسها که به آنها «ابراسکناس یا سوپراسکناس» هم گفته میشود، بیش از یک دهه بانکها، دولتها و کارشناسان امنیتی را فریب دادند. این اسکناسها که با همان نوع کاغذ و جوهر دلارهای واقعی تولید شده بودند، احتمالاً از هر آزمون اصالتی سربلند بیرون آمدند.
این پرونده زمانی توجه بینالمللی را به خود جلب کرد که یک مظنون پس از زیر سوال رفتن منشأ اسکناسهای یک بانک در مانیل، از فیلیپین فرار کرد. این مدارک به سرویس مخفی ایالات متحده ارسال شد و فرآیندی را آغاز کرد که منجر به کشف برنامه جعل پیچیدهای شد.
آزمایشهای تخصصی نشان داد که این اسکناسهای بزرگ از کاغذی با 75 درصد پنبه و 25 درصد کتان استفاده میکنند، یعنی دقیقاً مشابه اسکناسهای اصلی که به طور قانونی فقط توسط یک شرکت آمریکایی تولید میشدند. علاوه بر این، این اسکناسها چاپ برجسته هم داشته که روشی پیچیده بود که وزارت خزانهداری ایالات متحده بر روی دلار چاپ میکرد و جوهری که در اسکناسهای تقلبی استفاده شده بود تقریباً همان ترکیباتی را داشت که اسکناسهای واقعی داشتند.
با گذشت زمان، اسکناسهای بزرگ در کازینوهای هنگکنگ، بازارهای سیاه روسیه و حتی در کیفهای دیپلماتها ظاهر شدند. در سال 1994، دیپلماتهای کره شمالی با هزاران دلار تقلبی بازداشت شدند و در نتیجه ارتباط بین این رژیم و چاپ دلار آشکار شد.
در سال 1996، در کامبوج زنی با گذرنامه کره شمالی دستگیر شد که صدها هزار اسکناس تقلبی داشت. همه آنها الگوهای میکروسکوپی یکسانی داشتند که نشان میداد از یک عملیات واحد، متمرکز و بسیار پیشرفته منشأ گرفتهاند.
ماموران اطلاعاتی ایالات متحده توانستند با استفاده از این سرنخها اتاقی مخفی معروف به اتاق 39 را در حزب کارگران کره شمالی مشخص کنند که فرماندهی عملیات جعل اسکناس را برعهده داشت.
آنها به این نتیجه رسیدند که مرکز چاپ اسکناس، به نام کارخانههای 62، در یک مرکز با حداکثر امنیت و چندین لایه حفاظتی فعالیت میکرد. حکومت کره شمالی در این کارخانه از دستگاههای پرس صنعتی 5 میلیون دلاری آمریکا استفاده و هر فناوری امنیتی جدیدی را که ایالات متحده پیادهسازی کرده بود، کپی میکردند.
کره شمالی این عملیاتها را از طریق شرکتهای صوری در هنگ کنگ انجام میداد و مواد مورد نیاز خود را تحت پوشش کاغذهای لوازمالتحریر لوکس دریافت میکرد. تأمینکنندگان این مواد از اینکه به جعل دلار کمک میکنند، بیاطلاع بودند.
بعدها این جعل اسکناس در حکومت کره شمالی چنان مایه مباهات شد که این رژیم شروع به درج عمدی خطاهایی کرد روی اسکناسهای بزرگ، تا به عنوان نوعی «امضای دیجیتال» باشد برای این کشور و نسخههای اسکناسهایش از نسخههای جعلی ساخته شده توسط سایر گروههای جنایتکار متمایز شوند!
در سال 1996 وزارت خزانهداری ایالات متحده به این نتیجه رسید که در مواجهه با افزایش موارد جعل دلار، یک اسکناس 100 دلاری جدید با تغییرات بصری و امنیتی متمایز منتشر کند. با این حال در کمتر از دو سال کپیهای یکسانی از این نسخه بهروز شده ظاهر شدند که با استفاده غیرقانونی از رنگ مخصوص سوئیسی چاپ شده بودند.
بعدها افبیآی در عملیاتهایی گسترده، شبکههای توزیع و پولشویی بزرگی را متلاشی و دهها نفر از افراد مرتبط با این جعل را دستگیر و میلیونها دلار پول جعلی را توقیف کرد. این عملیات همراه بود با مسدود کردن 25 میلیون دلار آمریکا از حسابهای رژیم کره شمالی در بانک Banco Delta Asia که بلافاصله یک بحران دیپلماتیک و مالی ایجاد کرد.
کره شمالی در سال 2006 باز هم دلار تقلبی چاپ کرد، این بار حدود 45 میلیون دلار اسکناس 100 دلاری تقلبی که به دلیل کپی تقریباً بینقص از پول واقعی، به «سوپرنوتس یا سوپراسکناس» معروف هستند. این اسکناسهای تقلبی آنقدر پیچیده جعل شده بودند که ایالات متحده را بر آن داشتند تا باز هم ویژگیهای امنیتی پیشرفتهای، از جمله امضای مولکولی را به اسکناسهایش اضافه کند که فقط توسط بانکهای مرکزی قابل تشخیص است. تولید این اسکناسهای تقلبی با کیفیت بالا نشان داد که سیستمهای مالی جهانی هنوز در برابر تهدیدات پولهای جعلی آسیبپذیر هستند.
اسکناسهای 100 دلاری تقلبی کره شمالی محصول عملیاتی بودند تحت حمایت تمام و کمال دولت و با استفاده از تکنیکهای پیشرفته چاپ و مواد با کیفیت بالا انجام میشد که قدرت بالایی در تقلید از ویژگیهای امنیتی پیچیده پول اصلی آمریکا داشت. این «سوپراسکناسها» برای دههها مورد توجه بودهاند، چراکه کیفیت تقریباً غیرقابل تشخیص آنها حتی پیچیدهترین سیستمهای تشخیص را نیز به چالش میکشد. این امر نشان میدهد که کارخانههای چاپ دلار کره شمالی چقدر با دقت کار میکردند و اسکناسهای تقلبی تولیدی آنها چطور با عملیاتهای پیچیده در سطح جهان انتشار مییافت. نتیجه تمام این روندها تضعیف اعتماد به پول فیزیکی بود.