سنگ کلیه و کلسیم؟! ماجرای یک سوءتفاهم!

ندای لرستان - خراسان / بسیاری تصور می‌کنند مصرف کلسیم علت تشکیل سنگ کلیه است اما متخصصان می‌گویند دریافت مقدار مناسب کلسیم برای کلیه‌ها مضر نیست. پس ماجرا چیست؟
اگر فقط یک بار درد سنگ کلیه را تجربه کرده‌ باشید همیشه به دنبال مقصر این درد می‌گردید بیشتر سنگ‌های کلیه از کلسیم ساخته شده‌اند و می‌توان گفت حدود 85درصد از سنگ‌های کلیه حاوی این ماده معدنی هستند. بسیاری از افرادی که مستعد سنگ کلیه هستند، سطح بالایی از کلسیم در ادرار خود دارند اما این نمی‌تواند دلیل خوبی برای کنار گذاشتن مکمل‌های کلسیم شما باشد. مهم است بدانید که چندین عامل مهم می‌توانند در خطر تشکیل سنگ کلیه نقش داشته باشند و دریافت مقدار مناسب کلسیم نه تنها برای کلیه‌ها مضر نیست، بلکه می‌تواند مفید باشد. 
بازار
سنگ کلیه این‌طور متولد می‌شود
پس از پردازش غذا در بدن، مواد زاید باقی می‌مانند و توسط کلیه‌ها از طریق ادرار دفع می‌شوند. وقتی آب کافی از کلیه‌ها عبور نکند، ذرات زاید می‌توانند به هم بچسبند و به سنگ تبدیل شوند. شایع‌ترین نوع سنگ کلیه زمانی تشکیل می‌شود که کلسیم با اگزالات (یک ماده ضد مغذی که در غذاهای گیاهی یافت می‌شود)، پیوند برقرار کند. این اتفاق زمانی می‌افتد که سطح اگزالات یا کلسیم در ادرار خیلی بالا باشد. این وضعیت به ویژه در افرادی که مبتلا به هیپرکلسیوری ایدیوپاتیک هستند، شایع است، وضعیتی که با وجود مصرف طبیعی کلسیم، کلسیم بیش از حد در ادرار وجود دارد. افراد مبتلا به پرکاری پاراتیروئید هم سطح کلسیم خون بالایی دارند که آن ها را در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به سنگ کلیه قرار می‌دهد. متخصصان توضیح می‌دهند برای افرادی که به هیپرکلسیوری مبتلا نیستند، مصرف بیش از حد کلسیم می‌تواند خطر تشکیل سنگ کلیه را افزایش دهد. با این حال، احتمال بیشتری دارد که عوامل دیگری مانند عدم نوشیدن آب کافی یا خوردن نمک زیاد، این خطر را افزایش دهند.
کلسیم اضافی کجا می‌رود؟
ممکن است به بعضی از بیماران توصیه شود که برای سلامت استخوان یا دلایل دیگر، مکمل‌های کلسیم مصرف کنند. اگر افراد کلسیم کافی از منابع غذایی دریافت کنند، مکمل‌ها می‌توانند آن ها را در معرض کلسیم اضافی، یعنی بیش از میزان توصیه‌شده روزانه هزار تا 1300 میلی‌گرم قرار دهند و مقدار اضافی ممکن است از طریق ادرار دفع شود. متخصصان می‌گویند مصرف بیش از حد کلسیم دلیل اصلی ابتلای افراد به سنگ کلیه نیست و اگر سنگ کلیه از نوع اگزالات کلسیم دارید، در واقع باید مطمئن شوید که کلسیم کافی دریافت می‌کنید.
مطالعات نشان می‌دهد که رژیم غذایی کم کلسیم با افزایش خطر تشکیل سنگ کلیه مرتبط است. وقتی مقدار زیادی سبزیجات و میوه‌های سرشار از اگزالات مانند چغندر و بادام می‌خورید، به کلسیم کافی برای اتصال به اگزالات و دفع آن از طریق مدفوع نیاز دارید. در غیر این صورت، اگزالات‌ها جذب و از طریق ادرار دفع می‌شوند، جایی که می‌توانند سنگ کلیه تشکیل دهند. متخصصان می‌گویند مطمئن شدن از این که به اندازه کافی کلسیم مصرف می‌کنید، موثرترین راه برای کاهش سطح اگزالات ادرار است، حتی اگر از همان ابتدا مقدار آن بالا باشد.
سدیم خطرناک‌تر از کلسیم
متخصصان کلیه می‌گویند وقتی بیمارانی با سنگ‌های اگزالات کلسیم را می‌بینند، ابتدا به جای کاهش مصرف کلسیم، کاهش مصرف نمک را توصیه می‌کنند. آن‌ها معتقدند، بزرگ ترین دلیل وجود کلسیم بالا در ادرار، خوردن بیش از حد کلسیم یا مکمل‌های کلسیم نیست، بلکه در واقع خوردن بیش از حد نمک است. بر این اساس، وقتی مقدار متوسطی نمک می‌خورید، بدن شما آن سدیم را حفظ کرده و کلسیم را به همراه آن بازجذب می‌کند. اما نمک زیاد، کلیه‌های شما را مجبور می‌کند که هر دو را از طریق ادرار دفع کنند، جایی که کلسیم می‌تواند به سنگ تبدیل شود. هیدراته ماندن می‌تواند به دفع کلسیم و اگزالات قبل از اتصال آن‌ها در کلیه‌ها کمک کند.
کلسیم طبیعی بهتر از مکمل‌‌ها
وقتی کلسیم به جای مکمل‌ها از طریق غذا مصرف می‌شود، بدن راحت‌تر می‌تواند آن را حفظ و استفاده کند. متخصصان می‌گویند افراد،خیلی سریع به سمت مکمل‌ها می‌روند، انگار فراموش کرده‌اند که می‌توان از طریق غذا هم مواد مغذی مانند کلسیم را دریافت کرد و بسیاری از اوقات که این مورد یکی از آن هاست، حتی بهتر است از طریق غذا ماده مغذی را دریافت کرد.
لبنیات شاید بهترین منبع غذایی کلسیم باشد چون بدن آن را به خوبی جذب می‌کند. غذاهای گیاهی سرشار از کلسیم، مانند شیر بادام غنی‌شده و سبزیجات برگ‌دار، اغلب حاوی اگزالات هستند که جذب کلسیم را محدود می‌کنند. با این حال، متخصصان معتقدند از اگزالات‌ها نباید اجتناب کرد. پیروی از یک رژیم غذایی کم اگزالات به این معنی است که ممکن است پتاسیم، منیزیم، فیتات و فیبر را از دست بدهید که همه آن ها خطر سنگ کلیه را کاهش می‌دهند.
استثنای مهم
مواردی وجود دارد که مصرف مکمل منطقی است. مثلا افرادی که تحت عمل جراحی بای پس معده قرار گرفته‌اند یا به بیماری کرون و سایر بیماری‌های گوارشی مبتلا هستند، به راحتی اگزالات جذب می‌کنند و خطر ابتلا به سنگ کلیه را در خود افزایش می‌دهند.