ندای لرستان - دنیای اقتصاد / «آن صفرهای کذایی» عنوان یادداشت روز در روزنامه دنیای اقتصاد به قلم پویا جبل‌عاملی است که می‌توانید آن را در ادامه بخوانید:
بانک‌های مرکزی بر آن هستند تا با کنترل تورم از سربرآوردن صفرهای بیشتر روی اسکناس‌های خود جلوگیری کنند. البته به‌طور دقیق مساله صفرهای روی اسکناس‌ها نیست، مشکل صفرهای ارقام معاملات روزانه است که اگر این بود، بانک مرکزی با عدم انتشار اسکناس‌های بزرگ در سال‌های اخیر، از این فقره دوری گزیده بود؛ البته به هزینه از بین رفتن نقش اسکناس در معاملات روزانه. اولویت مهم، خشکاندن علت ایجاد صفرها در ارقام معاملات روزانه است و بعد بهره بردن از ثمره آن با تعریف واحد پولی جدید.
با وجود همه مشکلات قابل توجیه و غیر قابل توجیه، تورم (نقطه به نقطه) بالای 40درصد حکایت از آن دارد که ما نتوانسته‌ایم این ریشه را بخشکانیم. به عبارت دیگر بدون برطرف شدن علت آمدن صفرها، بر آنیم تا مرحله دوم یعنی تعریف واحد پولی جدید را رونمایی کنیم.
بازار ![]()
اصل به ما می‌گوید، اگر وقتی وجود دارد، اگر تدبیری در کار است، اگر کاری می‌خواهد انجام شود به اولویت اصلی بپردازیم و افسار تورم را محکم‌تر در دست بگیریم تا جلوی خلق صفرها را بگیریم. با وجود این ممکن است این دلیل هم اقامه شود که آن‌قدر صفرها زیاد شده که مزاحمت بسیار برای شهروندان، فعالان اقتصادی، حسابداران و... ایجاد کرده و به‌رغم شرایط تورمی بالا باز هم مطلوب است اگر بتوان واحد پولی تازه را تعریف کرد.
اینجاست که رصدی بر مبنای ترازوی هزینه-فایده باید برقرار باشد. اگر واحد پولی تازه بتواند نقش اسکناس را در معاملات روزانه احیا کند، به‌خصوص در زمانی که هنوز احتمال جنگ برطرف نشده است؛ اگر این تغییر واحد پول موجب افزایش ریسک در سیستم‌ها و نرم‌افزارهای بانکی نشود، آن هم در زمانی که باید ثبات پرداخت‌ها را تضمین کنند؛ اگر این اصلاح موجب نشود تا اولویت‌های اصلی ماموریت بانک مرکزی تحت‌الشعاع قرار گیرد، می‌توان از این تغییر واحد پولی حمایت کرد.
با توجه به تورم فعلی و چشم‌انداز عدم کاهش آن در بازه بلندمدت به‌دلیل ریسک‌ها و نااطمینانی‌های تاریخی که کشور درگیر آن است، حذف 4صفر مطلوب نخواهد بود. اگر فرض کنیم تورم 42 درصد باشد از فرمول ارزش آتی، 10I= 1.42nاکه n زمان را نشان می‌دهد، تنها 6سال‌ونیم زمان نیاز است تا یک صفر برگردد؛ زمانی بسیار کوتاه برای تضعیف یک واحد پولی. از همین رو بهترین سناریو می‌تواند حذف 6صفر از واحد پولی تازه باشد. به ترتیبی که یک‌میلیون ریال فعلی یک واحد پولی جدید باشد و البته یک واحد پولی جدید مانند همه اسعار دنیا به 100واحد کوچک‌تر قسمت شود. به این ترتیب هر هزار تومانی امروز یک قطعه کوچک واحد پولی تازه می‌شود که با مبادلات کنونی همخوانی دارد؛ ضمن آنکه حذف 6صفر برای تبدیل پول فعلی به واحد جدید برای مردم ساده‌تر است تا حذف 4صفر. از این رو با حذف 6صفر هم ماندگاری واحد پول جدید بیشتر و هم اصلاح اسمی شسته‌رفته‌تر از حذف 4صفر است.
همچنین باید بازه بلندمدتی را برای تغییر پول‌های رایج فعلی به پول‌های تازه مدنظر قرار داد تا هزینه اصلاح به حداقل برسد. از این رو می‌توان همچنان اسکناس‌های فعلی را برای چندین سال مورد استفاده قرار داد.
در هر رو اگر چارچوب هزینه-فایده‌ای که بیشتر از جنس مسائل اجرایی است و سازمان مربوطه می‌تواند به آن پاسخ دهد، اجازه چنین اصلاحی را با حفظ انجام وظایف اصلی می‌دهد، می‌توان از این تغییر حمایت کرد. به هر حال مطلوب‌تر آن بود که حذف صفرهای کذایی ثمره رسیدن به ثبات پولی و تورم پایین بود.