ندای لرستان - روزنامه سازندگی /متن پیش رو در سازندگی منتشر شده و بازنشرش در آخرین خبر به معنای تاییدش نیست
هشدار “سیدعباس عراقچی”، وزیر امور خارجه: مکانیسم ماشه صلاحیت قانونی و اخلاقی ندارد
”علی لاریجانی”، دبیر شورای عالی امنیت ملی: تاسیسات ما را بمباران کردند؛ چرا مکانیسم ماشه را علیه ما به کار می‌برید؟
بازار ![]()
ابوالفضل خدایی| وزرای امور خارجه سه کشور اروپایی و نماینده عالی اتحادیه اروپا در امور سیاست‌خارجی و امنیتی مشترک با سیدعباس عراقچی، وزیر امور خارجه ایران گفت‌وگو کردند. در این گفت‌وگوی تلفنی، مواضع ایران در خصوص سازوکار موسوم به اسنپ بک و مسئولیت سه کشور اروپایی و اتحادیه اروپایی در این خصوص تشریح شد و عراقچی با تاکید بر عدم صلاحیت قانونی و اخلاقی این کشورها برای توسل به سازوکار مزبور نسبت به عواقب چنین اقدامی هشدار داد. عراقچی تاکید کرد: جمهوری اسلامی همان‌طور که در دفاع از خود مقتدرانه عمل می‌کند مسیر دیپلماسی را نیز هیچ‌گاه ترک نکرده و برای هر راه‌حل دیپلماتیک که حقوق و منافع مردم ایران را تضمین کند، آمادگی دارد. در پایان مقرر شد، گفت‌وگوهای ایران با سه کشور اروپایی و اتحادیه اروپا روز سه‌شنبه در سطح معاونین وزارت خارجه پیگیری شود. همزمان علی لاریجانی، دبیر شورای‌عالی امنیت ملی نیز در گفت‌وگویی تفصیلی با سایت رهبری با طرح این پرسش که «تأسیسات ما را بمباران کردند؛ چرا مکانیسم ماشه را علیه ما به کار می‌برید؟» گفت: فعال‌سازی مکانیسم ماشه برای زمانی است که یکی از طرفین به برجام مقید نباشد. چه کسی مقیّد نبوده؟ ایران یا آمریکا و اروپا؟ به گفته لاریجانی، ایران در سیاست هسته‌ای خود، مذاکره را رفع نمی‌کند اما در مذاکره تسلیم هم نمی‌شود. ️اگر طرف مقابل بگوید باید تسلیم بشوید، اینجا باید ایستادگی کرد.
عبدالرضا فرجی‌راد، استاد ژئوپلیتیک دانشگاه در گفت‌وگو با روزنامه سازندگی به بررسی احتمال فعال‌سازی مکانیسم ماشه و پیامدهای آن می‌پردازد.
در پی حملات نظامی اخیر اسرائیل و آمریکا به تأسیسات هسته‌ای ایران و قطع همکاری تهران با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، قدرت‌های اروپایی تهدید به فعال‌سازی مکانیسم ماشه کرده‌اند. این اقدام در صورت اجرا، می‌تواند منجر به بازگشت تحریم‌های بین‌المللی شود.
با وجود فشارهای غرب، ایران بار دیگر بر ماهیت صلح‌آمیز برنامه هسته‌ای خود تأکید کرده و غنی‌سازی اورانیوم را در چارچوب حقوق بین‌الملل دانسته است. سیدعباس عراقچی، وزیر خارجه کشور در واکنش به تهدیدهای اروپا، صلاحیت قانونی و اخلاقی آنها را زیر سوال برده و اعلام کرده که تهران با وجود این فشارها، همچنان به مسیر گفت‌وگو پایبند است.
این موضع‌گیری نشان‌دهنده عزم ایران برای حفظ استقلال و حقوق مشروع خود در برابر اقدامات سیاسی و نظامی کشورهای غربی است. عبدالرضا فرجی‌راد، استاد ژئوپلتیک دانشگاه در گفت‌وگو با روزنامه سازندگی به بررسی سه خواسته اروپایی‌ها برای جلوگیری از مکانیسم ماشه می‌پردازد و سناریوهای پیش‌رو را بررسی می‌کند. فرجی‌راد درباره احتمال فعال‌سازی مکانیسم ماشه علیه ایران گفت: دو مرحله در این فرآیند مطرح است؛ یک مرحله فرصت یک هفته‌ای است که بین ایران و کشورهای اروپایی برای مذاکره وجود دارد. مرحله بعدی فرصت یک ماهه‌ای است که در این روند، فعالیت‌های طرفین بیشتر خواهد شد. بر اساس قطعنامه 2231 اگر اروپایی‌ها به دنبال فعال‌سازی مکانیسم ماشه در شورای امنیت باشند، فرصتی یک ماهه برای حل مسائل به وجود خواهد آمد. در این مرحله، مقداری امیدها افزایش پیدا خواهد کرد؛ چراکه در شورای امنیت بررسی خواهد شد که آیا اقدام اروپایی‌ها قانونی و مؤثر خواهد بود یا نه. کشورهایی چون روسیه و چین معتقدند اقدام اروپایی‌ها می‌تواند، پیامدهای غیرقابل پیش‌بینی به همراه داشته باشد؛ چراکه اروپایی‌ها به برجام پایبند نبوده‌اند. چین و روسیه معتقدند،کشوری که تحت نظر آژانس فعالیت می‌کند نباید تأسیسات هسته‌ای آن مورد حمله قرار گیرد. این درحالی بود که سه کشور اروپایی حمله اسرائیل علیه تأسیسات هسته‌ای را نه‌تنها تأیید بلکه کشور متخاصم را تشویق به این کار کردند و صدراعظم آلمان به صراحت اعلام کرد که اسرائیل کار کثیف غرب را انجام داد.
فرجی‌راد با بیان اینکه مسائل مهمی در شورای امنیت درباره مکانیسم ماشه مطرح خواهد شد و اروپایی‌ها سه خواسته برای تمدید آن از ایران دارند، گفت: مورد اول گفت‌وگوی ایران با آمریکاست که ایران برای این خواسته شروطی دارد. مورد دوم آغاز فعالیت آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در ایران و مورد سوم مشخص شدن وضعیت 400کیلو اورانیوم غنی شده است. بر اساس این تحولات نمی‌توان به صراحت گفت که مکانیسم ماشه به طور کامل فعال خواهد شد یا اینکه به طور کلی منتفی خواهد بود.
این استاد ژئوپلیتیک تصریح کرد: یکی از مواردی که اروپایی‌ها بر آن تأکید دارند، شکل‌گیری گفت‌وگو بین تهران و واشنگتن است. آنها همواره بر این مسأله تأکید دارند که تهران باید مسائل خود را با واشنگتن حل‌وفصل کند. پیام خواسته آنها این است که اروپایی‌ها به تنهایی نمی‌توانند، کاری از پیش ببرند. بنابراین آمریکا نیز با تمام ملاحظات خود اگر به دنبال فعال‌سازی مکانیسم باشد، اروپایی‌ها نیز نمی‌توانند به تنهایی کاری انجام دهند. جلسه اخیر سران کشورهای اروپایی با دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور ایالات متحده در کاخ سفید به خوبی نوع روابط آمریکا و اروپا را آشکار کرد.
فرجی‌راد در پاسخ به این پرسش که در صورت فعال‌سازی مکانیسم ماشه، آیا چین و روسیه می‌توانند مانع اجرای آن شوند، گفت: خیر، این امکان وجود ندارد؛ چراکه امکان وتوی آن از جانب هیچ کشوری وجود ندارد. اما در صورت تلاش دیپلماتیک و طرح استدلال‌های مؤثر می‌توانند تأثیرگذار باشند. همان استدلال‌هایی که نشان می‌دهد اروپایی‌ها در چارچوب برجام، نقش خود را به درستی ایفا نکرده‌اند و نمی‌توانند از ایران خواسته‌های نابجا داشته باشند. طرح این مسائل در شورای امنیت و بیان استدلال‌ها شاید بتواند بر تصمیم طرف‌هایی که خارج از گود هستند، اثر بگذارد.
این استاد ژئوپلیتیک در پایان درباره تأثیر مکانیسم ماشه بر روابط ایران و غرب گفت: در حال حاضر ایران با اروپا روابط تجاری دارد که در صورت فعال‌سازی مکانیسم ماشه، این روابط تحت تأثیر قرار خواهد گرفت و ممکن است قطع شود. باید بدانیم فردی که در کاخ سفید حضور دارد، شخصی به نام ترامپ است که مشخص نیست حرف‌ها و وعده‌های امروز او با حرف‌ها و وعده‌های روزهای بعد او منطبق باشد. کشوری مانند هند را باید در نظر گرفت که متحد استراتژیک ایالات متحده برای مقابله با چین بود اما امروز می‌بینیم، روابط دو کشور دچار تغییر شده است. یا روسیه را در نظر بگیریم که در آلاسکا برای پوتین فرش قرمز پهن کردند اما به سرعت دو باره این کشور را تهدید کردند. ممکن است روزی آمریکا تصمیم بگیرد، ناوهای خود را در دریای عمان مستقر کند و برای کشتی‌های ایرانی مانع ایجاد کند. اگر بایدن در کاخ سفید بود، می‌توانستیم تحلیل دقیق‌تری از شرایط داشته باشیم.
بنابراین اگر مکانیسم ماشه فعال شود، ایران بار دیگر زیر فصل 7 منشور سازمان ملل خواهد رفت. در آن سو، اگر ایران از ان‌پی‌تی خارج شود و مانع حضور بازرسان آژانس شود، سطح تهدیدات افزایش خواهد یافت و فروش نفت و محصولات پتروشیمی نیز با مشکل مواجه خواهد شد. باید تلاش کرد از این وضعیت جلوگیری شود. ناگفته نماند که ممکن است در روزهای پایانی بده‌بستان‌هایی صورت گیرد که سه خواسته اروپا از ایران به طور کامل اجرایی نشود و در مقابل، فعال‌سازی مکانیسم ماشه برای مدتی به تعویق بیفتد.