بزرگنمايي:
ندای لرستان- یکی از کشاورزان روستا، پس چر زمین خود را به امید تقویت خاک و کاشت
سریع محصول بعدی آتش زده، پس از آن زمین های درو نشده سایر روستاییان نیز
طعمه حریق شده است و حالا جمعیتی بر سوگ زمین هایشان که حکم فرزند عزیزی را
دارد، مویه می کنند.
دل کشاورزان مانند زمین ها می سوزد، رخت سیاه اراضی بر تن و جانشان رخنه
می کند، محصولشان طعمه آتش شده و زندگیشان روی آب است، آخر اینجا زمین و
محصولش، حکم عزیزترین ها را برای مردم دارد، یکسال در این زمین زندگی کرده و
عرق ریختند ، مانند فرزند عزیزی از آن نگهداری کردند تا درآمد حاصل از
فروش محصول ، روشنی چراغ خانه شان برای فصل سرد و زمستان باشد.
حالا زمستان سرد زندگی این کشاورزان، در گرمای طاقت فرسای تابستان، میان
شعله های وحشی آتش و حلقه های سیاه دود فرا رسیده است، خوشه های طلایی یکی
یکی از دست می رود، حسرت بر دل می نشیند و زمین در مرثیه ای دیگر شریک می
شود.
اما هنوز داستان شوربختی کشاورزان روستا به اتمام نرسیده است که کودکی
خبر از آتش سوزی جنگل های اطراف می آورد، انگار باد و آتش دست به دست هم
داده اند تا این بار جنگل های بلوط را ببلعند، مراتع پشت سر هم در آتش می
سوزد، بلوط های جوان و کهن در آتش مچاله می شوند، سنجاب ها و لاک پشت ها از
حُرم آتش در امان نیستند و انگار این فاجعه سر تمام شدن ندارد.
ماه گذشته هم اختلافات طایفه ای بالا گرفته، لجبازی بزرگترهای فامیل با
احساسات عده ای جوان هیجانی گره خورده و بخش دیگری از مراتع این منطقه طعمه
آتش شده بود، حالا دیگر زمین نای نفس کشیدن ندارد، ریه های زاگرس پر از
دود و قلب بلوطستان مملو از درد است، صدای ناله زمین با مویه زنان در هم می
آمیزد و داغ نشسته بر قلب آتش گرفته بلوطستان بیشتر می شود.
عامل تمام آتش سوزی های رخ داده
در جنگل و مراتع لرستان انسانی بوده که 90 درصد آنها از آتش زدن پس چر
مزارع آغاز و وزش باد و پوشش گیاهی بالا، موجب سرایت آتش به جنگل و مرتع
شده است.
زاگرس نشینان مراقب حال زاگرس نیستند
حالا زمین سوگوار است و برای مرگ "تعهد"
آدم ها مرثیه سرایی می کند، انسان هایی که مدیون جنگل و اراضی خود هستند،
برای نابودی آنها کمر همت بسته اند، خواسته یا از سر ندانم کاری آتش به
دامان زمین می اندازند و روزگار آیندگان را سیاه می کنند، پس چر مزارع را
آتش می زنند، اختلافات طایفه ای را به زمین ها می کشانند، "ته مانده"
تفریحشان را در جنگل جا می گذارند و همین کافیست تا تلاقی خورشید با تکه
شیشه ای، یا پیوند باد با آتش نیمه جانی، بلوطستان و هرآنچه را در زمین
زاگرس است، را به خاک سیاه بنشاند.
در حالیکه همه آدم ها از فواید درخت و جنگل برای کره خاکی می گویند و در
سخنرانی ها و پست های صفحات مجازیشان، زندگی انسانی را به زندگی گیاهی بند
می زنند ، این جنگل ها و مراتع هستند که رنج نامهری ها بر رگ و ریشه خود
به یادگار دارند و نفسشان در حالی به تنگ آمده است که آنها را با عنوان "ریه های زمین" یاد می کنند.
به اواخر فصل گرم سال نزدیک می شویم و زمین های کشاورزی همچنان در سوگ
محصول نوبرانه خود سیاه پوش هستند، دل جنگل به درد آمده و نفس درختان تنگ
است، آتش و تبر در قلمرو آنها فرمانروایی می کنند، دود ندانم کاری آدم ها
از آتش های برافروخته چوب جنگلی به چشم درخت می رود و سیاهی زغال های بلوط،
زندگی نباتی این ستبرهای سرسبز را احاطه می کند.
سهم لرستان هم از جنگل‌های ایران بیش از یک میلیون و 200 هزار هکتار است
که در سال های اخیر ، کم بی مهری ندیده اند، درخت های بلوط باستانی این
دیار یا خوراک کوره های زغال شده و در هیاهوی دورهمی های سرخوشانه، پاسوز
منتقل های کباب و چایی هایی به اصطلاح "آتشی" شده اند، یا قربانی اختلاف
طایفه ای و سهل انگاری گردشگران می شوند.
غافل از اینکه همین درختان و جنگل ها هستند که جور کم آبی را به دوش می
کشند، گرد و غبار ناشی از کم کاری های دهه ها را به جان می خرند و هوای پاک
را به آسمان آبی هدیه می کنند، اما انسان، انگار که کمر به نابودی درختان و
زمینی بسته که سخاوتمندانه نفس خود را با آدم ها تقسیم کرده است.
علاوه بر عوامل اقلیمی مانند خشکسالی، مسایلی همچون ریزگردها و
آلاینده‌ها، چرای بی‌رویه دام، تبدیل و کشت زیراشکوب جنگل‌ها، آفات و
بیماری‌ها، توسعه معادن و راه‌ها، اجرای پروژه‌های عمرانی در دل جنگل‌ها،
بالا رفتن سن و عدم زادآوری جنگل‌ها موجب نابودی و ضعیف شدن پوشش گیاهی
لرستان در سال های گذشته بوده است که امسال نیز آتش سوزی های نسبتا گسترده،
داغ دیگری بر قلب زمین و زاگرس نهاد.
از ابتدای امسال تا پایان تیرماه، 643
فقره آتش سوزی در سطح مراتع و جنگل های کشور روی داد که نسبت به مدت مشابه
سال گذشته 135 درصد بیشتر است، در این مدت، چهار هزار و 132 هکتار از جنگل
ها و مراتع دچار حریق شد که از لحاظ سطح، نسبت به مدت مشابه پارسال 361
درصد افزایش نشان می دهد که بدون شک سهم زاگرس و بلوطستان های آن از این رقم چشمگیر است.
وسعت و پراکندگی آتش سوزی های امسال در لرستان طی کمتر از پنج ماه در
سطح حدود 2 هزار و 200 هکتار اراضی کشاورزی و منابع ملی لرستان جای تامل
دارد، اما نکته قابل تاسف اینکه به گفته مسوولان، دلیل تمام این حوادث عامل
انسانی بوده و بدتر اینکه بیش از 90 درصد آنها از روی عمد صورت گرفته است و
این واقعیت تلخی را نشان می دهد که زاگرس نشینان، مراقب حال زاگرس نیستند.
چقدر سخت و دردناک است که عده ای
دقیقا می دانند در حال چه کاری هستند، می دانند باید برای تلافی کردن
اختلافات طایفه ای، زغال گیری یا زهر چشم گرفتن از منابع طبیعی برای چرای
دام و دهها مورد دیگر، نفس زمین را به شماره بیندازند و به راحتی این اقدام
را انجام می دهند.
شعله های آتشی که از روی عمد و در
پس آن به دلیل ناآگاهی این افراد به جان زمین زاگرس افتاده است ، به هر حال
با زحمت و رنج خاموش می شود، اما زخم این نوع طرز تفکر و بی خیالی و بی
مسوولیتی نسبت به طبیعت و موهبت های الهی بر چهره فرهنگ و محیط زیست می
نشیند ، بنابراین آگاه سازی اقشار مختلف نسبت به ارزش طلایی زاگرس، اهمیت
بسیاری دارد که در این راه باید فرهنگ سازی کرد.
جنگل های لرستان تامین کننده اکسیژن 12 میلیون نفر
جنگل های لرستان سالانه اکسیژن 12 میلیون نفر را تامین می کنند ،
بنابراین حفاظت از این منابع وظیفه مهم عموم مردم بشمار می رود، چراکه با
توجه به تغییر اقلیم، کاهش بارش ها، وجود ریزگردها و گرم شدن هوا، حفاظت از
جنگل های استان در اهمیت قرار دارد.
کارشناسان می گویند هر هکتار جنگل نزدیک به 7.5 تا 8.5 تن گاز کربنیک
خوب و 2.5 تن اکسیژن آزاد می‌کند که این میزان اکسیژن تولید شده توسط
درختان معادل اکسیژن مصرفی 10 نفر در سال است و جنگل‌های لرستان نیز بیش از
22 میلیون تن اکسیژن تولید می کنند.
بیش از 800 هزار هکتار مرتع و یک میلیون و 200 هزار هکتار جنگل در
لرستان وجود دارد و به گفته کارشناسان، هر هکتار جنگل در سال هزار متر مکعب
آب را تولید و با توجه به شرایط اقلیمی استان، این جنگل ها سالیانه یک
میلیارد و 200 هزار متر مکعب آب را تولید می کنند.
جذب سالانه بیش از 60 میلیون تن گرد و غبار توسط جنگل‌های لرستان
به گفته کارشناسان، 60 درصد اکسیژن مورد نیاز ساکنان زمین را جنگل‌ها
تامین می‌کنند و درختان از نظر حفظ آب، جلوگیری از فرسایش خاک و تاثیرات آب
و هوایی دارای اهمیت هستند، در واقع جنگل‌های لرستان پشتوانهای برای
استمرار و بقای دیگر بخشهای تولیدی استان محسوب میشوند و استفاده
اقتصادی از این جنگل‌ها بیشتر برای تولید محصولات فرعی است.
جنگل های لرستان 43 درصد از مساحت استان و هفت درصد از مساحت کل کشور
را در بر میگیرد ، به طوریکه بعد از استان های فارس و خراسان جنوبی مقام
سوم را از نظر سطح جنگل داراست.
کارشناسان می گویند جنگل‌های لرستان بیش از 22 میلیون تن اکسیژن تولید
می‌کنند و هر هکتار جنگل می‌تواند 68 تن غبار را جذب کند که با این اوصاف
جنگل‌های استان در سال بیش از 60 میلیون تن گرد و غبار هوا را جذب می‌کنند ،
اما امسال بدبیاری بلوطستان تمامی ندارد و بیش از یک هزار هکتار جنگل و
مرتع در آتش سوخت.
1005 هکتار جنگل و مرتع لرستان ، طعمه آتش
به گفته مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری لرستان، امسال تاکنون یک هزار و
پنج هکتار از جنگل ها و مراتع استان در آتش سوخته که 380 هکتار از این رقم
مرتع و مابقی جنگل های بلوط بوده است.
"حسین میرزایی" افزود: باتوجه به بارندگی های بسیار
خوب پارسال، پوشش گیاهی استان تقویت شده بود و به همین دلیل نیز سطح خسارت
دیده از آتش نیز در مقایسه با سال قبل (بدون اشاره به آمار) افزایش یافت ،
در حالیکه اگر اقدامات پیشگیرانه منابع طبیعی نبود، این رقم افزایش می
یافت.
وی تصریح کرد: سه هزار کیلومتر آتش بر در استان برای مقابله با این
موضوع در استان ایجاد شد و استفاده از توان نیروهای مردمی، بسیج، سازمان
های مردم نهاد و فعالان حوزه محیط زیست به صورت سازماندهی شده انجام گرفت و
100 نیروی واکنش سریع اطفای حریق به کار گرفته شدند.
مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری لرستان با اشاره به وقوع 135 فقره آتش
سوزی جنگل ها و مراتع لرستان در سال جاری اظهار داشت: شهرستان چگنی با 34
فقره و وسعت 401 هکتار، بیشترین آتش سوزی ها را داشت ، به نحویکه در یک
مورد، 150 هکتار جنگل و مرتع این شهرستان به دلیل اختلافات طایفه ای دچار
حریق شد و 10 مظنون این حادثه شناسایی و به مراجع قضایی معرفی شدند.
شروع بیش از 90 آتش سوزی ها از پس چر مزارع
میرزایی تاکید کرد: عامل تمام آتش سوزی های رخ داده در جنگل و مراتع
لرستان انسانی بوده که 90 درصد آنها از آتش زدن پس چر مزارع آغاز و وزش باد
و پوشش گیاهی بالا، موجب سرایت آتش به جنگل و مرتع شده است.
وی بدون اشاره به تعداد دیده بان های منابع طبیعی در استان اضافه کرد:
امسال به منظور حل این مشکل، برای نخستین بار از همیاران طبیعت کمک گرفته
شد و 550 نفر از نیروهای مردمی، دوست داران طبیعت و اعضای سازمان های مردم
نهاد به منظور رصد، پایش و مراقبت عرصه های ملی سازماندهی و آموزش داده
شدند.
مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری لرستان با بیان اینکه لرستان اولین
استان از حیث جنگل‌های زاگرس است، افزود: 34 هزار نفر بهره‌بردار مرتع در
استان وجود دارد و 600 هزار هکتار از جنگل‌های لرستان تحت تاثیر پدیده
خشکیدگی است که با تشدید آتش سوزی ها، میزان خسارت وارده بر این عرصه ها
افزایش یافته است.
نیاز مبرم لرستان به بالگرد اطفای حریق
میرزایی در خصوص تجهیزات اطفای آتش نیز اظهار داشت: تجهیزات انفرادی
همکاران حوزه اطفای حریق و تیم واکنش سریع تکمیل است و امکاناتی مانند آتش
کوب و دمنده وجود دارد ، اما با توجه به شرایط جغرافیایی و گستردگی جنگل
های استان، باید سیستم اطفای حریق هوایی در منطقه تعریف شود.
وی بیان کرد: باید از بالگرد برای اطفای حریق استفاده شود و در مواقعی
که استفاده از بالگرد با مفهوم "آب پاش" برای اطفا امکان پذیر نیست ، باید
با هلی برد نیرو از طریق بالگرد، نیروهای انسانی را در کمترین زمان به
منطقه انتقال داد تا از حجم و گستردگی سطح آتش سوزی جلوگیری شود.
مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری لرستان ادامه داد: مکاتباتی در این
راستا صورت گرفته و موافقت اولیه نیز اخذ شده است تا لرستان در سال آینده
مرکز استقرار بالگرد اطفای حریق باشد.
میرزایی همچنین در خصوص میزان ریالی خسارت وارده به جنگل و مراتع توضیح
داد: جنگل های بلوط، حفاظتی و برای نگهداشت منابع آب و خاک بسیار ارزشمند
هستند بنابراین رقم دقیقی از خسارات برآورد نمی شود ، اما بدون شک سوختن
بیش از یک هزار هکتار جنگل و مرتع در استان، زخم عمیقی بر پیکره زیست محیطی
محسوب می شود.
478 میلیارد ریال دسترنج کشاورزان لرستان در آتش سوخت/ عامل تمام حوادث عمدی بود
مدیر بحران و پدافند غیرعامل بخش کشاورزی لرستانگفت: بیش از 478 میلیارد ریال خسارت آتش سوزی مزارع و باغات به 617 بهره بردار این بخش تا دوم شهریورماه امسال احصا شده است.
"رحیم سلیمانی" اظهار داشت: امسال یک هزار و 176 هکتار
از اراضی کشاورزی استان در آتش سوخت و عامل تمام این حوادث انسانی و عمدی
بود ، در حالیکه پارسال حتی یک مورد آتش سوزی مزارع در استان رخ نداد و
تنها چند خرمن نخود طعمه حریق شد.
وی تصریح کرد: امسال بیشترین آتش سوزی ها به ترتیب با 278 هکتار در خرم
آباد، 214 هکتار در رومشکان و 153 هکتار در مزارع چگنی رخ داد و در مجموع 617 بهره برداری باغی و زراعی لرستان متحمل خسارت آتش سوزی هایی شدند که علت همه آنها عمدی بوده است.
مدیر بحران و پدافند غیرعامل بخش کشاورزی لرستان مشکل با منابع طبیعی
برای چرای دام و زغال گیری و نزاع محلی را عامل بسیاری از آتش سوزی های
اراضی کشاورزی، مراتع و جنگل های لرستان برشمرد و ادامه داد: امسال تا
ابتدای شهریورماه یک هزار و 958 باب انبار ذخیره کاه و 12 هزار و 500 متر
خطوط لوله آبرسانی مزارع استان در آتش سوخت که به طور متوسط در هر انبار
500 کیلوگرم کاه نگهداری می شد.