بزرگنمايي:
ندای لرستان- رضا منصوری اظهار کرد: همه ما می‌دانیم که خواب
شبانه کافی برای سلامت بدن و بازسازی و انرژی گرفتن برای روز بعد لازم
است، اما تحقیقات نشان می‌دهد که برخلاف تلاش مستمر والدین، اکثر کودکان
دچار مشکلات خواب هستند.
وی با اشاره به اینکه خواب کم در شب همبستگی بالایی با مشکلات رفتاری
کودک در طول روز دارد، عنوان کرد: خواب کم در بچه‌ها تأثیر زیادی در پایین
آمدن میزان یادگیری ریاضیات و خواندن و نوشتن آن‌ها دارد، کم‌خوابی و
بی‌کیفیتی خواب رفتار کودکان را در روز بعد تحت تأثیر قرار می‌دهد،
کم‌حوصلگی، بهانه‌گیری، بی‌میلی به غذا و… از عوارض انواع مشکلات خواب
کودکان است.
منصوری تأکید کرد: از آنجایی که هورمون رشد کودکان در شب و به هنگام
خواب ترشح می‌شود، خواب منظم شبانه در دوران کودکی در رشد کودک بسیار مؤثر
است.
این روانشناس با اشاره به اینکه در یک خواب طبیعی شبانه، کودک بارها از
خواب سبک به خواب سنگین وارد می‌شود و بالعکس تا در هر 50 تا 60 دقیقه یک
چرخه کامل خواب اتفاق می‌افتد، عنوان کرد: یک نوزاد تازه متولد شده ممکن
است در هر بار خواب سبک در شبانه‌روز از خواب بیدار شود بنابراین تعداد
دفعات بیدار شدن او بسیار زیاد است، البته تحقیقات نشان داده‌اند بین حالات
روحی مادر و تعداد دفعات بیدار شدن نوزاد ارتباط وجود دارد به طوری که
هرچه مادر از نظر روحی افسرده‌تر باشد احتمال بیدار شدن‌های مکرر برای
نوزاد بیشتر است.
وی افزود: بعداز چهارماهگی، کودک 6 تا 9 ساعت در شب می‌خوابد و در
شش‌ماهگی این میزان به 10 تا 12 ساعت می‌رسد، بعضی از نوزادان بعد از
نه‌ماهگی هم ممکن است باز هم در طول شب از خواب بیدار شوند اما معمولاً از
این زمان نوزادان خواب شبانه آرامتری دارند و در نهایت کودکان با هم
متفاوت‌اند و میزان خواب مورد نیاز شبانه آن‌ها نیز ممکن است با هم تفاوت
داشته باشد.
منصوری با اشاره به اینکه برخی از کودکان مشکل بی‌خوابی داشته و
نمی‌توانند به خواب بروند، بیان کرد: آن‌ها ساعت‌های زیادی در جای خواب خود
بیدار می‌مانند اما قادر به خوابیدن نیستند یا در طول خواب بارها بیدار
می‌شوند و نمی‌توانند دوباره بخوابند، این نوع بی‌خوابی یکی‌از مشکلات خواب
کودکان است که ممکن است در بعضی شب‌ها برای بچه‌ها اتفاق بیفتد اما اگر در
اکثر شب‌ها کودک دچار این مشکل خاص بوده شاید نشانه اختلال باشد.
این روانشناس در پاسخ به این سؤال که چه کودکانی ممکن است در معرض این
اختلال قرار بگیرند؟ عنوان کرد: کودکانی که دچار اضطراب شدید هستند،
کودکانی که تحت تأثیر استرس‌های روزمره قرار می‌گیرند یا استرس‌های خاص و
شدید ناشی از حوادث ناگهانی، از دست دادن عزیز و اتفاقاتی از این قبیل را
تجربه می‌کنند، کودکانی که مشکلات سلامت روان دارند و کودکانی که درگیر
بیماری جسمی و تجربه درد هستند، در معرض اختلال بی‌خوابی قرار دارند.
وی با اشاره به اینکه برای جلوگیری از این اختلال ابتدا باید سعی کنید
علت استرس و اضطراب کودک را پیدا و میزان آن را کم کنید، افزود: ممکن است
فرزند شما با دوستانش دچار مشکل شده یا در ارتباط با درس‌هایش به مشکل
برخورده باشد، که می‌توانید در این موارد به او کمک کنید تا آرامشش را به
دست بیاورد.
منصوری با اشاره به اینکه اختلال راه رفتن در خواب باعث می‌شود کودک در
حالی که هنوز خواب است بلند شده و شروع به راه رفتن کند، عنوان کرد: این
اتفاق معمولاً زمانی رخ می‌دهد که شخص از حالت خواب عمیق به خواب سبک وارد
می‌شود و این اختلال یکی‌از مشکلات خواب کودکان است که بیشتر در سن 4 تا 8
سالگی پیش می‌آید اما در بزرگسالان هم ممکن است دیده شود.
این روانشناس ادامه داد: شخصی که در خواب شروع به راه رفتن می‌کند
معمولاً نمی‌تواند به شما پاسخی داده و روز بعد اتفاقی که افتاده را به یاد
ندارد، او در خواب در حالی که چشمانش باز است شروع به حرکت می‌کند اما
قادر به دیدن نیست و ممکن است به مانعی برخورد کند و به خود آسیب برساند.
وی افزود: برای این اختلال سعی کنید علامتی مانند یک زنگ را جایی در
کنار تخت فرزندتان بگذارید که اگر شب از خواب بیدار شد و شروع به راه رفتن
کرد به صدا درآید و شما بتوانید قبل از اینکه آسیبی ببیند خود را به او
برسانید و او را همان‌طور که خواب است به تخت برگردانید، معمولاً در این
حالت دوباره به خواب می‌روند.
منصوری افزود: کابوس‌های شبانه یکی‌از مشکلات خواب کودکان است که زندگی
را به کام والدین آن‌ها نیز تلخ می‌کند چراکه دیدن کودک دلبندشان در
حالی‌که ترسیده و وحشت‌زده است چندان خوشایند نیست.
این روانشناس عنوان کرد: کودک ممکن است از تاریکی شب یا از موجودات
خیالی که مدام برایتان تعریف می‌کند در هراس باشد، کابوس‌ها نزدیک سحر به
سراغ کودک می‌آیند و بسته به سن کودک و مراحل رشد، معمولاً برای همه
کودکان رخ می‌دهند.
وی بیان کرد: برای پیش‌گیری و به حداقل رساندن این کابوس‌ها، شام کودک
را حداقل دو ساعت قبل از خواب به او بدهید و از مواد انرژی‌زا و محرک در
شام او استفاده نکنید، همچنین برای کودک برنامه خواب منظمی داشته باشید و
نیم ساعت قبل از خواب در کنار او باشید.
منصوری تصریح کرد: اگر کودک شما دچار این کابوس‌ها شد او را درآغوش
بگیرید و با جملات آرامش‌بخش به او اطمینان بدهید در کنارش می‌مانید، درست
است که کودک خواب دیده است اما تصور می‌کند که این اتفاق در واقعیت رخ داده
پس او را مسخره نکنید و به احساساتش احترام بگذارید.
این روانشناس عنوان کرد: سعی کنید تا زمانی که کودک به خواب نرفته است
در کنارش بمانید و اگر او با چراغ روشن احساس راحتی می‌کند این اجازه را به
او بدهید اما مراقب باشید میزان روشنایی اتاق به حدی نباشد که مانع از
ترشح هورمون ملاتونین در خواب شود.
وی با اشاره به اینکه کم خوابی تقریباً یکی‌از رایج‌ترین مشکلات خواب
کودکان است، اما خبر خوب اینکه تکنیک‌هایی برای حل این مشکل وجود دارد و
مواردی هم وجود دارند که باید از انجام‌شان پرهیز کرد، بیان کرد: در مورد
اینکه چه ساعتی از شب مناسب خواب کودک‌تان است تصمیم بگیرید، برنامهی خواب
منظمی داشته باشید؛ 20 تا 30 دقیقه قبل‌از خواب فرزندتان در کنار او باشید و
برنامه‌ای که دوست دارد مانند خواندن داستان را برای او انجام داده و
میزان این برنامه را به درستی مشخص کنید، مثلاً فقط یک داستان بخوانید نه
بیشتر و ...
منصوری با بیان اینکه در این رابطه نبایدهایی نیز وجود دارد، عنوان
کرد: کودک را با زور و بداخلاقی برای خواب روانه نکنید، برنامه جدا کردن
جای خواب کودک را قبل از شش‌ماهگی شروع نکنید، در هنگام خواب اسباب‌بازی
جدید و سرگرم کننده در اختیار کودک قرار ندهید و همچنین بازی‌های پرتحرک و
هیجان‌انگیز قبل از خواب ممنوع است.
این روانشناس عنوان کرد: گذشته از تمام این موارد، بهتر است از خود
بپرسیم کودک مشغول چه کار جالب و سرگرم کننده‌ای است که ترجیح می‌دهد حتی
به زور هم شده چشمانش را باز نگه دارد و در برابر خواب مقاومت کند.
وی ادامه داد: به نظر می‌رسد یکی‌از علت‌های دیر خوابیدن بچه‌ها علاقه‌ی
زیاد آن‌ها به بیدار ماندن در کنار والدین به هنگام مهمانی‌ها یا تماشای
فیلم به همراه والدین یا هر فعالیت دیگری است که تا دیر وقت در خانه اتفاق
می‌افتد و فرزندتان دوست دارد با شما در آن زمان همراه باشد.