ندای لرستان - دنیای اقتصاد /متن پیش رو در دنیای اقتصاد منتشر شده و بازنشرش در آخرین خبر به معنای تاییدش نیست
مراودات دیپلماتیک میان ایران و لبنان، طی روزهای اخیر، شاهد رویدادها و اظهارنظرهای گوناگونی بوده است که به نظر میرسد بر روابط دوستانه دو کشور طی سالهای اخیر سایه افکنده است. در شرایطی که منطقه شاهد دگرگونیها و افزایش بیسابقه سطح تنشهاست، اختلاف بین ایران و لبنان میتواند اوضاع را در خاورمیانه به سمت و سوی نامتعادلی بکشاند.
پیغاموپسغام ایران و لبنان
بنا به گزارش رسانهها، یوسف رجی، وزیر خارجه لبنان، روز چهارشنبه 10 دسامبر، دعوت همتای ایرانی خود برای سفر به تهران را رد کرد و این امر روابط بین دو کشور را در زمانی که فشارهای تحت رهبری ایالات متحده بر بیروت برای خلع سلاح حزبالله در حال افزایش است، بیش از پیش متشنج کرد. وزیر خارجه لبنان گفت که وی دعوت برای سفر به تهران را نپذیرفته و به جای آن پیشنهاد کرده که مذاکرات در یک کشور «ثالث و بیطرف» که دو طرف توافق کنند انجام شود. یوسف رجی بدون اینکه به جزئیات بیشتری اشاره کند «شرایط فعلی» را دلیل نپذیرفتن دعوت دولت ایران ذکر کرد. این در حالی است که سیدعباس عراقچی، وزیر خارجه ایران، طی روزهای اخیر از رجی دعوت کرده بود برای گفتوگو درباره مسائل مشترک به ایران سفر کند. به گزارش خبرگزاری رسمی لبنان، رجی گفت بیروت آماده است تا باب جدیدی از روابط سازنده با ایران را باز کند، اما به این شرط که کاملا بر اساس احترام متقابل باشد و هر دو کشور استقلال و حاکمیت ملی طرف دیگر را به رسمیت شناخته و مراعات کنند و در هیچ حالتی در امور داخلی یکدیگر مداخله نکنند. وی همچنین آمادگی خود را برای شروع دوره جدیدی از روابط سازنده بین دو کشور «که صرفا بر اساس احترام متقابل و مطلق به استقلال و حاکمیت هر کشور و عدم دخالت در امور داخلی آن به هر شکلی، صرفنظر از توجیهات» است، ابراز کرد.
رجی در کنایهای آشکار به حزبالله مدعی شد: «ساخت یک دولت قوی محقق نمیشود مگر اینکه دولت، از طریق ارتش ملی خود، بهتنهایی حق حمل سلاح داشته باشد و اختیار انحصاری تصمیمگیری در مورد مسائل جنگ و صلح را داشته باشد.» وی پیام خود را با این جمله به پایان رساند که کشورش همیشه از سفر عراقچی به لبنان استقبال میکند. عباس عراقچی در پاسخ به پیام همتای لبنانی خود این تصمیم را «مایه شگفتی» دانست. عراقچی در حساب کاربری خود در شبکه اجتماعی ایکس نوشت: «از دعوت محبتآمیز آقای یوسف رجی سپاسگزارم. درعینحال تصمیم او برای عدم استقبال از دعوت متقابل ایران در پاسخ به مهماننوازی گرم ایشان در سفر گذشته اینجانب به لبنان، مایه شگفتی است.» وی افزود: «روشن است وزرای خارجه کشورهایی که روابط برادرانه و روابط کامل دیپلماتیک دارند، برای دیدار نیازی به یک محل بیطرف ندارند.» عراقچی در ادامه مطلب خود در شبکه ایکس نوشت: «با توجه به اشغالگری اسرائیل در لبنان و نقض آشکار آتشبس، کاملا درک میکنم که چرا همتای لبنانی ارجمندم آماده سفر به تهران نیست. ازاینرو، با کمال میل دعوت او برای سفر به بیروت را میپذیرم.»
اصطکاک میان شرکای دیرینه
به بهانه این تنش لفظی، المانیتور به تاریخ 10 دسامبر طی گزارشی به ابعاد مراودات اخیر بیروت و تهران پرداخت. این گزارش تبیین کرد که بنا به بیانیه وزارت امور خارجه ایران، هفته گذشته عراقچی نامهای به همتای لبنانی خود ارسال کرد و در آن بر «حمایت مداوم ایران از تمامیت ارضی، حاکمیت، وحدت ملی و امنیت و ثبات لبنان، به ویژه در مواجهه با اقدامات تجاوزکارانه رژیم اسرائیل» تاکید کرد. این در حالی است که عراقچی ماه گذشته میلادی نیز دعوت مشابهی را به رجی ارائه کرده بود. رئیس دستگاه دیپلماسی ایران در پیامی به تاریخ 22 نوامبر در شبکه ایکس به اظهارات رجی در مصاحبه با شبکه امتیوی اشاره کرد که طی آن از عراقچی دعوت کرده بود تا در یک کشور بیطرف در مورد مسائل مورد اختلاف مذاکره کند. عراقچی در پاسخ گفت: «نیازی به کشور ثالث نیست. من از همکارم یوسف دعوت میکنم به تهران سفر کند و اگر از من دعوت شود که به بیروت سفر کنم، با کمال میل میپذیرم.» وی در ادامه تاکید کرد که ایران در امور داخلی لبنان دخالت نمیکند.
انتقادات وزیر خارجه لبنان اما به طور خاص تنها محدود به موضوع عراقچی نبود. او اخیرا نیز با انتشار پیامی نسبت به اظهارات علیاکبر ولایتی، مشاور ارشد رهبر معظم انقلاب، واکنش نشان داده بود. ولایتی در تاریخ پنجم آذرماه با اشاره به نقض مکرر آتشبس توسط رژیم صهیونیستی گفته بود که این رژیم با حمله به لبنان نشان داد به هیچیک از قواعد بینالمللی پایبند نیست و تاکید کرد حزبالله برای مردم لبنان حیاتی و ضروری است. این اظهارات با واکنش شدید و علنی دولت لبنان مواجه شد. وزیر خارجه لبنان سخنان ولایتی را نقض آشکار حاکمیت کشورش دانست و در پیامی در شبکه ایکس خطاب به همتای ایرانی خود، عباس عراقچی، نوشت: «برای ما آنچه از آب و نان واجبتر است، حاکمیت، آزادی و استقلال تصمیمگیریهای داخلی ماست.»
روزهای سخت بیروت
المانیتور در ادامه عنوان کرد لبنان از سال 2023در یکی از پیچیدهترین دورانهای تاریخی خود به سر میبرد. این کشور همچنان مورد حملات گسترده رژیم صهیونیستی به مرزهای جنوبی خود قرار دارد و تنشهای سیاسی در آن به بالاترین حد خود رسیده است. در میانه این تغییرات و تحولات، به نظر میرسد روند مخرب مقامات لبنانی علیه ایران همچنان ادامه داشته باشد. در ماه آوریل، وزارت خارجه لبنان سفیر ایران در بیروت را به دلیل اظهاراتش در مورد خلع سلاح حزبالله احضار کرد و آنها را «توطئه آشکار علیه کشورها» خواند.
رجی در سفر عراقچی به بیروت در ماه ژوئن با او ملاقات کرده بود. با این حال، ادعا میشود او از ملاقات با علی لاریجانی که در ماه اوت به پایتخت لبنان صورت گرفت، خودداری کرد. در همین رابطه، وزیر خارجه لبنان، روز جمعه 21 آذرماه، با طرح این ادعای بیاساس که «نقش ایران در لبنان و منطقه بسیار منفی است»، خواهان توقف چیزی شد که آن را «دخالت تهران در امور داخلی لبنان» خواند. وزیر خارجه لبنان همچنین بدون توجه به آزادسازی اراضی اشغالی لبنان توسط حزبالله و مقابله با تجاوز نظامی رژیم اسرائیل در طول دهههای اخیر مدعی شد: «سلاحهای حزبالله در پشتیبانی از غزه، دفاع از لبنان و اشغالگری اسرائیل ناکارآمد بودهاند.»
المانیتور افزود: اسرائیل در هفتههای اخیر حملات هوایی خود را در جنوب و شرق لبنان افزایش داده و مکانهایی را که تلاشهای حزبالله برای مسلح شدن مجدد در نقض آتشبس میداند، هدف قرار داده است. طی روزهای گذشته، مقامات غیرنظامی لبنان و اسرائیل مذاکرات نادری را در شهر جنوبی ناقوره لبنان (اولین مذاکرات در سطح غیرنظامیان پس از دههها) به عنوان بخشی از تلاشهای واشنگتن برای جلوگیری از درگیری مجدد برگزار کردند. قرار است دو طرف دور دیگری از مذاکرات را در 19 دسامبر برگزار کنند.
المانیتور در ادامه عنوان کرد: ارتش لبنان بهعنوان بخشی از توافق آتشبس، صدها سایت و انبار سلاح حزبالله در جنوب لبنان را برچیده است. همچنین در بحبوحه فشارهای فزاینده ایالات متحده، برنامههای خود را برای کنترل تمام سلاحهای خارج از اختیار دولت قبل از پایان امسال پیش میبرد. دولت لبنان در تنگنای بیسابقهای گرفتار شده است. از یک سو، تحت فشار شدید ایالات متحده و متحدانش برای اجرای قطعنامه 1559 شورای امنیت (خلع سلاح گروههای شبهنظامی) قرار دارد. واشنگتن کمکهای خود را به اجرای این قطعنامه مشروط کرده است. از سوی دیگر، دولت عملا قدرتی برای خلع سلاح حزبالله ندارد و به نظر میرسد بخشی از اظهارات مقامات لبنانی نشاندهنده واکنش بیروت به فشارهای بیرونی غرب باشد.
رمان «شهرهای ناپیدا»ی ایتالو کالوینو، نویسنده نامدار ایتالیایی، بهشکلی بیمانند بیانگر اهمیت ایدهها در رابطه با روابط میان دولتها و ملتهاست. کتاب روایتگر گفتوگوی قوبلای خان سالخورده، امپراطور مغول و مارکوپولوی جوان، سیاح ونیزی است. مارکوپولو طی این روایت، توجه میزبانش را به داستانهایی از شهرهایی جلب میکند که حین سفرهایش از آنها بازدید کرده است: شهرها و خاطرات، آرزوها، مردگان و آسمان، شهرهای تجاری و شهرهای پنهان. هرچه رمان جلوتر رفته، خواننده متوجه میشود که کالوینو، نه درباره شهرها، به معنای متعارفی که ما میشناسیم، بلکه از تلاقی جهانبینی هر اقلیم و ملت با دیگری سخن میگوید. شهرهای کالوینو نه از فولاد و سیمان، بلکه از ایدهها و افکار ساخته شدهاند و هر شهر، نشانگر آزمایش و امتحان کردن یک تفکر است. به نظر میرسد دور جدید تنشها میان بیروت و تهران، نیازمند اتخاذ رویکردی مشابه از سوی مقامات دولت لبنان باشد، رویکردی که به جای تلاقیهای خصمانه، بر دیالکتیک میان ایدهها و جهانها تاکید کند.
بازار ![]()