ندای لرستان - وطن امروز /متن پیش رو در وطن امروز منتشر شده و بازنشرش در آخرین خبر به معنای تاییدش نیست
آیا این اقدام سرپوشی بر پرونده‌های اخلاقی و مالی سلطنت است؟
حسین مهدی‌تبار| 30 اکتبر 2025، کاخ باکینگهام بیانیه‌ای رسمی صادر کرد که نقطه عطفی در تاریخ خاندان سلطنتی بریتانیا به شمار می‌رود. در این بیانیه، شاه چارلز سوم اعلام کرد برادر کوچک‌تر خود، پرنس اندرو، از تمام عناوین سلطنتی، از جمله عنوان «پرنس» و «دوک یورک» خلع شد. او همچنین دستور داد اندرو ویندزور که از این پس با نام «اندرو ماونت‌بتن ویندزور» شناخته خواهد شد، عمارت سلطنتی «رویال لاج» در وینزر را ترک کند.
بازار ![]()
این اقدام که کم‌سابقه توصیف شده، آخرین‌بار سال 1919 برای یکی از شاهزادگان خاندان هانوفر رخ داده بود. تصمیم اخیر نه‌تنها به معنای پایان رسمی هویت سلطنتی اندرو است، بلکه نمادی از تلاش خاندان برای تبرئه خود از رسوایی‌های اخلاقی و مالی‌ای محسوب می‌شود که سال‌هاست بر آن سایه انداخته. کاخ تأکید کرد اندرو از این پس در اقامتگاهی خصوصی در املاک «ساندرینگهام» سکونت خواهد داشت و هرگونه حمایت مالی از سوی شاه از منابع شخصی او تأمین می‌شود.
این رویداد که از سوی خانواده ویرجینیا جوفری، قربانی اصلی پرونده جفری اپستین، «پیروزی» توصیف شده، بار دیگر پرونده‌ای را در مرکز توجه افکار عمومی قرار داده که نه‌تنها اندرو، بلکه کل خاندان سلطنتی را زیر ذره‌بین برده است.
اندرو، متولد 1960، زمانی به عنوان «پرنس محبوب ملکه» شناخته می‌شد؛ مردی که در جنگ فالکلند به عنوان خلبان هلیکوپتر جنگید و نماد پویایی و جوانی خاندان سلطنتی بود اما زندگی او پر از تضادها بود و به‌سرعت به نمادی از سقوط تبدیل شد. ازدواجش با سارا فرگوسن در سال 1986 که 2 دختر، بئاتریس و اوژنی، ثمره آن بودند، در ابتدا اتحادی عاشقانه تلقی می‌شد اما خیلی زود با اتهامات خیانت و بحران‌های مالی همراه شد.
فرگوسن که خود نیز درگیر رسوایی‌های مالی بود، از سال 2008 در «رویال لاج» با اندرو زندگی می‌کرد اما اکنون باید اقامتگاهی تازه برای خود بیابد. اندرو از سال 2011 که از نقش دیپلماتیک خود به عنوان سفیر تجاری بریتانیا کناره‌گیری کرده بود، به «پرنسی بیکار» تبدیل شد؛ فردی که بدون درآمد رسمی، هزینه‌های هنگفتی برای سبک زندگی مجللش بر دوش خاندان تحمیل می‌کرد.
اما نقطه اوج سقوط او، ارتباط نزدیکش با جفری اپستین، سرمایه‌دار آمریکایی محکوم به قاچاق جنسی بود. اپستین که سال 2019 در زندان خودکشی کرد، شبکه‌ای گسترده از سوءاستفاده جنسی از دختران نوجوان را اداره می‌کرد و اندرو از سال 1999 با او و شریک جرمش، گیسلین ماکسول، دوستی صمیمی داشت.
بر اساس اسناد دادگاه فلوریدا در سال 2014 اندرو یکی از چهره‌های برجسته‌ای بود که در روابط جنسی با ویرجینیا جوفری قربانی 17 ساله شرکت داشته است. جوفری که آوریل 2025 بر اثر خودکشی درگذشت، در خاطرات خود که پس از مرگش منتشر شد، جزئیات 3 دیدار اجباری با اندرو را روایت کرده بود؛ 2 بار در لندن و نیویورک و بار سوم در جزیره خصوصی اپستین. اندرو همواره این اتهامات را رد کرده اما سال 2022، بدون پذیرش گناه، با جوفری خارج از دادگاه به توافق رسید و غرامتی چندمیلیون پوندی پرداخت کرد؛ مبلغی که بخشی از آن را مادرش، ملکه الیزابت تأمین کرد.
ایمیل‌های تازه‌ای که فوریه 2025 منتشر شد، نشان داد اندرو تا سال 2011 با اپستین در تماس بوده است. این ارتباطات - از جمله دعوت اپستین و ماکسول به اقامتگاه بالمورال در سال 1999 - نه‌تنها از نظر اخلاقی، بلکه از جنبه امنیتی نیز مساله‌برانگیز بود. ماکسول سال 2022 به 20 سال زندان محکوم شد.
خروج اندرو از «رویال لاج»، عمارتی 30 اتاقه در پارک وینزر، ریشه مالی نیز دارد. او سال 2003 با پرداخت یک میلیون پوند، قرارداد اجاره 75 ساله‌ای امضا کرده بود اما از سال 2005 هیچ اجاره‌ای پرداخت نکرد و در عوض بیش از 7.5 میلیون پوند برای بازسازی ملک هزینه کرد. کمیته حساب‌های عمومی پارلمان، اکتبر 2025 پس از انتشار گزارش‌هایی مبنی بر اینکه اندرو 2 دهه بدون پرداخت اجاره در آنجا زندگی کرده است، از خزانه‌داری و «کراون استیت» خواستار توضیح شد. شاه چارلز با ابطال رسمی این قرارداد، هزینه‌های امنیتی و نگهداری‌ای را که سالانه میلیون‌ها پوند بر دوش بودجه سلطنتی می‌گذاشت، کاهش داد.
این اقدام که با حمایت پرنس ویلیام همراه بود، بخشی از استراتژی پادشاه برای پاکسازی و تبرئه چهره خاندان سلطنتی تلقی می‌شود. با این حال، منتقدان می‌پرسند چرا پس از سال‌ها تحمل رفتار اندرو، اکنون چنین تصمیمی اتخاذ شده است. پاسخ را باید در فشار رسانه‌ای و افکار عمومی جست‌وجو کرد. نظرسنجی‌ها نشان می‌دهد بیش از 60 درصد بریتانیایی‌ها خواستار خلع کامل عناوین اندرو بوده‌اند و رسوایی اپستین که سال 2025 با انتشار خاطرات جوفری دوباره شعله‌ور شد، نقطه شکست نهایی بود.
با این حال، پرونده اندرو تنها بخش کوچکی از کوه یخ فساد خاندان سلطنتی است. شاه چارلز که سپتامبر 2022 تاج‌گذاری کرد، خود نیز سابقه‌ای طولانی از جنجال‌های اخلاقی و مالی دارد. رابطه دیرینه او با کامیلا پارکر بولز که از دهه 1970 آغاز شد، ازدواجش با پرنسس دایانا را از هم پاشید. دایانا سال 1981 با چارلز ازدواج کرد اما خیانت‌های مکرر شوهرش و رابطه او با کامیلا، زندگی زناشویی‌شان را به بن‌بست رساند. دایانا در مصاحبه معروف خود با برنامه پانورامای بی‌بی‌سی در سال 1995 گفت: «در این ازدواج 3 نفر بودیم، پس کمی شلوغ بود».
نوارهای تلفنی لو رفته در سال 1992- معروف به «تامپون‌گیت» -گفت‌وگوی صمیمانه و جنسی چارلز با کامیلا را فاش کرد، در حالی که در همان سال، رسوایی «اسکوئید جی‌گیت» گفت‌وگوی تلفنی دایانا با جیمز هیلبی را برملا کرد. مرگ مشکوک دایانا در 31 آگوست 1997 در تصادف رانندگی در تونل «پونت دو آلما» در پاریس، همچنان محل تردید و گمانه‌زنی است. تحقیقات فرانسه در سال 1999 و دادگاه بریتانیا در سال 2008، راننده هنری پل را به دلیل مستی و سرعت بالا مقصر دانستند و عکاسان را به «تعقیب سهل‌انگارانه» متهم کردند اما نظریه‌های توطئه هرگز فروکش نکرد. یادداشتی که دایانا در اکتبر 1995 به وکیلش «لرد میشکن» داده بود، ادعا می‌کرد شوهرش در حال برنامه‌ریزی برای «حادثه‌ای در ماشینش» است تا با «خرابی ترمز و آسیب شدید به سر»، راه ازدواجش با تیگی لگ بورک، پرستار فرزندان دایانا را هموار کند. این یادداشت سال 2003 توسط سرخدمتکار دایانا «پل بورل» منتشر شد و پلیس سال 2005 چارلز را مورد بازجویی قرار داد، هرچند هیچ مدرکی علیه او یافت نشد. با وجود این، چنین ادعاهایی همراه با شایعاتی درباره بارداری دایانا از «دودی الفارید» فرزند یک فرد ثروتمند مصری، به گمانه‌زنی‌ها درباره دست داشتن خاندان در مرگ او دامن زد.
چارلز که امروز کامیلا را با عنوان «ملکه کنسورت» در کنار خود دارد، از جنبه مالی نیز بی‌حاشیه نبوده است. سال 2022 انتشار «بلک اسپایدر مموز» - نامه‌های دستنویس چارلز به وزرا در سال 2010 - او را به لابی‌گری و نقض بی‌طرفی سلطنتی متهم کرد. اندکی بعد، رسوایی «کیف‌های نقدی» فاش کرد او 3 میلیون یورو نقد از یکی از شیوخ قطری دریافت کرده، بدون آنکه هیچ شفافیتی درباره آن وجود داشته باشد.
دوک‌نشین کورنوال که سالانه بیش از 50 میلیون پوند درآمد دارد نیز به دلیل اجاره املاک خود به نهادهایی چون ارتش مورد انتقاد قرار گرفته است. کمپین‌های ضدسلطنتی مانند «ریپابلیک (جمهوری)» این موارد را مصداق «فساد ساختاری» دانسته و خواستار تحقیقات پارلمانی شده‌اند.
پرنس ویلیام، وارث تاج و دوک فعلی کورنوال، سال 2023 از این دوک‌نشین 23 میلیون پوند سود برده و متهم به استفاده شخصی از منابع خیریه‌ها شده است. در سوی دیگر، اندرو با «تِنگ‌بو یانگ» - جاسوس چینی‌ای که سال 2021 ممنوع‌الورود شد - ارتباط داشته و چارلز نیز با اهداکنندگانی مشکوک مانند ویلیام بورتریک دیدار کرده است. پرنس هری و مگان مارکل که سال 2020 از خاندان جدا شدند، سلطنت را به نژادپرستی متهم کردند.
پرنسس آن، خواهر چارلز، سال 1992 با طلاقی جنجالی مواجه شد و اندرو نیز درگیر بدهی‌های میلیون پوندی بود. حتی ملکه الیزابت نیز دهه 1960 در ماجرای «پروفومو» که به سقوط دولت هارولد مک‌میلان انجامید، ناخواسته به حاشیه رسوایی کشیده شد.
این الگو از خیانت‌های ادوارد هشتم در سال 1936 تا فساد مالی خوان کارلوس در اسپانیا، نشان می‌دهد سلطنت‌های موروثی در تلاش برای حفظ ظاهر، شفافیت را قربانی می‌کنند. منتقدان می‌گویند سلطنت بریتانیا با بودجه سالانه 100 میلیون پوندی از مالیات‌دهندگان، نماد آشکار نابرابری است. نظرسنجی یوگاو در سال 2025 نشان داد 51 درصد بریتانیایی‌ها همچنان سلطنت را مهم می‌دانند، با این حال این عدد کمترین میزان در تاریخ بریتانیاست و نشان‌دهنده گذار آرام مردم به سمت نظام جمهوری است.
خلع اندرو - که خانواده جوفری آن را «حسابرسی برای بازماندگان» نامیده‌اند- شاید در کوتاه‌مدت اعتبار چارلز را افزایش دهد اما پرسش بنیادین همچنان باقی است: آیا خاندان سلطنتی بریتانیا قادر است از چرخه فساد و پنهان‌کاری رهایی یابد یا این صرفاً لایه‌ای تازه از همان نقاب دیرپای قدرت و امتیاز است؟
در نهایت، این رویداد بازتابی از تناقضی است که سلطنت بریتانیا را تعریف می‌کند؛ نهادی که در عین حال که نماد ثبات حکومت است ولی در قلب آشوب و رسوایی زندگی می‌کند.