ندای لرستان - کیهان /متن پیش رو در کیهان منتشر شده و بازنشرش در آخرین خبر به معنای تاییدش نیست
وب‌سایت فارسی‌زبان دولت آلمان با وجود فضاسازی علیه سازمان شانگهای اذعان کرد که این پیمان، در مهار تحریم‌های ضدایرانی مؤثر و نقش‌آفرین است.
دویچه‌وله در تحلیلی نوشت: چین در نشست شانگهای، خواستار «نظم نوین جهانی» شد. روسیه نیز از «محوریت غرب» در نظم جهانی انتقاد کرد. تصاویر پوتین و مؤدی هنگامی که دست در دست هم قدم می‌زدند خبرساز شد.
سازمان همکاری شانگهای، 24 سال پیش برای مبارزه با تروریسم و همکاری‌های اقتصادی تأسیس شد. اکنون ده کشور، از جمله بنیان‌گذاران آن همچون روسیه، چین و قزاقستان، و نیز هند، پاکستان، و از سال 2023 ایران و از 2024 بلاروس، عضو آن هستند. در نشست اخیر، مقامات 30 کشور دبیرکل سازمان ملل حضور دارند. امروزه، کشورهایی چون ترکیه و عربستان نیز خواستار پیوستن به این سازمان هستند؛ موضوعی که می‌تواند بر نفوذ و وزن ژئوپلیتیکی شانگهای در آینده بیفزاید.
این سازمان به عنوان وزنه‌ای در برابر ائتلاف‌های غربی شناخته می‌شود. رئیس‌جمهور چین وضعیت کنونی جهان را «آشفته و پیچیده» توصیف کرد و گفت که سازمان شانگهای مسئولیت بزرگی برای حفظ صلح و ثبات بر دوش دارد. شی گفت کشورهای عضو مجموعاً سالانه حدود 30 تریلیون دلار تولید اقتصادی دارند.
بازار ![]()
چین، بلاروس، هند، ایران، پاکستان، روسیه و چهار کشور آسیای مرکزی، کشورهای عضو سازمان همکاری شانگهای هستند. 16 کشور دیگر نیز به عنوان ناظر یا «شریک گفت‌وگو» به آن پیوسته‌اند.
سفر چهار روزه رئیس‌جمهور ایران به چین در شرایطی انجام می‌شود، زیرا اجلاس شانگهای در شرایطی برگزار می‌شود که تروئیکای اروپایی، روند فعال‌سازی «مکانیسم ماشه» را آغاز کرده است. ایران امیدوار است با استفاده از ظرفیت سازمان شانگهای، فشارهای ناشی از تحریم‌ها را کاهش دهد. اهداف اصلی ایران در این سازمان را می‌توان در دو محور خلاصه کرد: جلب حمایت‌های اقتصادی و مقابله با تحریم‌ها.
دویچه‌وله در گفت‌وگو با هومن پیمانی، کارشناس مسائل امنیت منطقه‌ای و امنیت انرژی تأثیر عضویت ایران در سازمان همکاری شانگهای بر چالش‌های جاری این کشور را بررسی کرده است.
پیمانی می‌گوید: سازمان همکاری شانگهای اساساً با هدف مقابله با گسترش نفوذ غرب در آسیای مرکزی و اوراسیا شکل گرفته است. در این چارچوب، عضویت ایران بیش از آنکه عملیاتی باشد، تاکنون بیشتر «وجه‌ای نمادین» داشته است. با این حال، حضور ایران بی‌فایده نبوده و این عضویت می‌تواند زمینه‌ساز حضور پررنگ‌تر در عرصه‌های اقتصادی و امنیتی شود، به‌ویژه در شرایطی که قرار است مکانیسم ماشه فعال شود. حتی در صورت فعال‌شدن مکانیسم ماشه، شرایط کنونی با گذشته تفاوت دارد. امروز اجماع جهانی بر سر تحریم ایران وجود ندارد. بسیاری از کشورها حتی متحدان آمریکا نیز تحت فشار سیاست‌های واشنگتن هستند. چین و روسیه که خود با تحریم‌های غرب روبه‌رو هستند، انگیزه بسیار قوی برای مقابله با مکانیسم ماشه و بهبود وضعیت خود دارند
این کارشناس همچنین می‌گوید، سازمان همکاری شانگهای در ذات خود یک پیمان اقتصادی و امنیتی است و توان نظامی مستقیم برای کمک به ایران ندارد. با این حال، اعضای قدرتمند آن مانند روسیه و چین ممکن است خارج از چارچوب سازمان، تمایل بیشتری برای حمایت از ایران داشته باشند چراکه تهدید علیه ایران را تهدید علیه خود می‌دانند.
حسین زمانلو، پژوهشگر سیاست بین‌الملل در سوئیس هم معتقد است چین در سال‌های اخیر نشان داده حتی با بازگشت تحریم‌ها نیز روابط خود با ایران را حفظ می‌کند. او می‌گوید، پکن با استفاده از «ناوگان نفتکش‌های سایه» و تغییر مبدأ محموله‌ها، همچنان نفت ایران را خریداری می‌کند و بیشتر این نفت به پالایشگاه‌های کوچک می‌رود که کمتر تحت فشار تحریم‌ها هستند. اگر فشار غرب بیشتر شود، چین راه‌های پیچیده‌تری برای دورزدن تحریم‌ها پیدا خواهد کرد؛ و اگر رقابتش با آمریکا تشدید شود، احتمال دارد همکاری با ایران آشکارتر شود.