ندای لرستان - ایسنا / باتوجه به اینکه تخصصی شدن بانک‌ها جزو قانون برنامه هفتم توسعه است، بانک مرکزی مکلف به اجرای آن بوده و طبق اعلام رئیس کل، تقسیم بانک‌ها به شش گروه بانک «جامع، تخصصی، تجاری، توسعه‌ای، قرض الحسنه و صندوق های مسکن» در دستور کار قرار دارد و امسال تدوین اساسنامه‌ بانک‌های تخصصی آغاز می‌شود تا در دو - سه سال آتی هر بانکی در جایگاه تخصصی خود قرار می گیرد.
چندی پیش در مراسم رونمایی از کارت رفاهی متصل به اوراق گام، رئیس کل بانک مرکزی به برخی از چالش‌های موجود در سیستم بانکی اشاره کرد و در حالی که شبکه بانکی کشور را تامین کننده نزدیک به 90 درصد از تامین مالی کشور دانست، بر لزوم تخصصی شدن بانک‌ها تاکید داشت و یکی از مهم‌ترین روش‌های تامین مالی صحیح و مناسب در اقتصاد کشور را تخصصی شدن بانک‌ها دانست.
محمدرضا فرزین اظهار کرد که طی چهار - پنج دهه گذشته به سمتی حرکت شده که بانک های تجاری، توسعه‌ای و تخصصی فعالیت‌های مشابهی انجام می‌دهند و این عدم تفکیک بین فعالیت‌های مختلف بانکداری یکی از آسیب‌های اساسی صنعت بانکداری در کشور است.
در این رابطه معمولا، از گفته‌های مقامات نظام بانکی کشور آنچه هرچند وقت یکبار مطرح می‌شود این است که شبکه بانکی کشور میراث‌دار، تکالیف قانونی شده که باعث می‌شود همه بانک‌ها مکلف شوند به میزانی در اعطای این تکالیف قانونی و دولتی سهم باشند و اگرچه به صراحت تسهیلات تکلیفی به عنوان یکی از موانع تخصصی شدن بانک‌ها مطرح نشده اما از این مباحث می‌توان نتیجه گرفت تسهیلاتی که دولت بر آنها تکلیف می‌کند باعث می شود شبکه بانکی نتواند آنگونه که باید در بخش های تخصصی وظیفه اصلی خود یعنی تامین مالی را انجام دهد.
این در شرایطی است که شبکه بانکی با ناترازی هایی روبرو است که هر چند سال یکبار زمزمه انحلال برخی از بانک ها یا موسسات اعتباری مطرح می شود و در نهایت با انحلال یا ادغام آنها در یک بانک بزرگتر، به سرانجام می رسد که درمان مناسبی برای اصلاح سیستم بانکی کشور نیز به حساب نمی‌آید.
چرا تخصصی شدن بانک‌ها مهم است؟
وقتی بانک‌ها تخصصی باشند، هرکدام روش، ساختار و استراتژی منحصر به فردی را دنبال می‌کنند که براساس آن مشخص می‌شود که چه نوع فعالیت‌هایی برای آنها مجاز است، منابع مالی‌شان چگونه تامین می‌شود و این منابع را به چه روش هایی تخصیص می‌دهند. در نتیجه، بعد از تخصصی شدن بانک‌ها، نظارت بر آنها ساده‌تر می‌شود و می‌توان برای هر نوع بانک، مقررات و چارچوب‌های نظارتی مشخصی تعیین کرد.
گذشته از این، تخصصی شدن به معنای تمرکز بر ارائه خدمات مالی خاص و تخصصی است که به نیازهای خاص مشتریان پاسخ می‌دهد. این فرآیند شامل ایجاد واحدهای تخصصی در بانک‌هاست که هرکدام به حوزه‌ای خاص، مانند بانکداری شرکتی، بانکداری سرمایه‌گذاری یا بانکداری خرده‌فروشی می‌پردازند که با تخقق این هدف، موسسات مالی می‌توانند پتانسیل بیشتری در بهینه‌سازی منابع خود داشته باشند.
برنامه هفتم و الزام برای تخصصی شدن بانک‌ها
در ماده 9 قانون برنامه هفتم توسعه به صراحت آمده است که بانک مرکزی مکلف است در چارچوب قوانین تا پایان سال اول برنامه، دستورالعمل تاسیس، فعالیت، نحوه اداره و نظارت بر مؤسسات اعتباری را به تفکیک انواع، مشتمل بر «جامع»، «تجاری»، «تخصصی»، «پس انداز و تسهیلات مسکن»، «توسعه‌ای» و «قرض‌الحسنه»، متناسب با ماهیت و مقتضیات خاص هر یک تهیه و پس از تصویب در هیأت عالی بانک مرکزی، ابلاغ نماید.
بازار

تاکید فرزین بر تحقق تخصصی شدن بانک‌ها
در روزهای گذشته نیز رئیس کل بانک مرکزی با اشاره به بند (الف) ماده (9) قانون برنامه هفتم و الزام به طبقه‌بندی تخصصی بانک‌ها اعلام کرد که اقداماتی شامل مطالعه پیشینه موضوع طبقه‌بندی بانک‌ها در کشورهای منتخب بین‌المللی، اخذ نقطه‌نظرات از شبکه بانکی، کانون بانک‌ها و مؤسسات اعتباری خصوصی و شورای عالی هماهنگی بانک‌ها، تدوین دستورالعمل‌های یادشده در راستای انجام تکلیف قانونی مربوط به ابعاد مختلف تخصصی شدن سیستم بانکی صورت گرفته است.
به گفته فرزین، براساس قانون موظفیم به سمت تخصصی کردن بانک ها حرکت کنیم؛ به همین منظور تقسیم بانک‌ها به شش گروه بانک «جامع، تخصصی، تجاری، توسعه‌ای، بانک قرض الحسنه و صندوق های مسکن» در دستور کار قرار دارد و در سال جاری کار تدوین اساسنامه‌بانک‌های تخصصی آغاز می‌شود و امیدواریم در دو یا سه سال آتی هر بانکی در جایگاه تخصصی خود باشد.
وی همچنین در روزهای اخیر در پاسخ به ایسنا، مبنی بر لزوم تخصصی شدن بانک‌ها و اینکه یک بانک تخصصی در حالی 3000 میلیارد تومان تسهیلات تکلیفی ازدواج و فرزندآوری در سال 1403 اعطا کرده که فقط 440 میلیارد تومان وام در حوزه مسکن محرومین و ایثارگران پرداخت کرده است، گفت که متاسفانه این موضوع درست بوده و همین مسئله است که بارها گفتم باید به سمت تخصصی شدن بانک‌ها حرکت کنیم.
به گفته رئیس کل بانک مرکزی، برای مثال اگر قرار است وام ازدواج اعطا شود، این کار را باید فقط چند بانک انجام دهد و نمی‌توان تکلیف کرد که همه بانک‌ها در صورت تخصصی شدن بانک‌ها همه نوع تسهیلات را ارائه دهند؛ به عبارت دیگر بانک‌های تخصصی مکلف خواهند شد تا در حوزه‌های تخصصی خود تسهیلات را ارائه دهند. با این حال، تسهیلاتی مانند ازدواج و فرزندآوری از آنجاکه به شبکه بانکی کشور تکلیف می‌شوند، بانک‌ها نیز مکلف هستد اعطای تسهیلات در نظام بانکی را انجام دهند و بانک مرکزی از نظر قانونی مکلف است که این سهمیه را میان همه بانک‌ها تقسیم کند.
در این میان باتوجه به اینکه موضوع تخصصی شدن بانک‌ها جزو قانون برنامه هفتم توسعه است و بانک مرکزی مکلف به اجرا و عملیاتی کردن آن است که طبق اعلام رئیس کل، این بانک در حال حاضر در تلاش برای تدوین اساسنامه‌های آن بوده و تلاش می‌کنیم موضوع تخصصی شدن بانک‌ها عملیاتی شود.