بزرگنمايي:

ندای لرستان - تولد نوزادهای لاک‌پشت گالاپاگوس از مادری 100 ساله در فیلادلفیا، رویدادی نادر و شگفت‌انگیز است که امید تازه‌ای به حفظ این گونه در معرض انقراض می‌دهد.

مامی، لاک‌پشت غول‌پیکر گالاپاگوس که نزدیک به یک قرن در باغ‌وحش فیلادلفیا زندگی کرده، اکنون در صدسالگی برای اولین بار مادر شده؛ این رویداد نادر و شگفت‌انگیز، توجه پژوهشگران و علاقه‌مندان به حیات‌وحش را جلب کرده است.
مامی از سال 1932 در باغ‌وحش فیلادلفیا زندگی می‌کند و پاییز گذشته 16 تخم گذاشت. چهار تخم بارور شدند و جوجه‌ها سر از تخم درآوردند. این اولین باری است که لاک‌پشتی از این گونه در این مجموعه موفق به زادآوری شده است. سابقه‌ی فعالیت باغ‌وحش به سال 1874 بازمی‌گردد.
آبرازو، پدر بچه‌ها، لاک‌پشت نر هم‌سن‌و‌سال مامی است و او نیز در این موفقیت نقش پررنگی داشت. هر دو لاک‌پشت به زیرگونه‌ی نادر «سانتا کروز غربی» تعلق دارند و کهنسال‌ترین ساکنان کنونی باغ‌وحش به شمار می‌آیند. با‌این‌حال، لاک‌پشت‌های گالاپاگوس می‌توانند تا 200 سال عمر کنند، بنابراین مامی و آبرازو همچنان در میانه‌ی عمر طبیعی خود قرار دارند.
به‌گزارش نیویورک‌تایمز، نخستین نوزاد در 27 فوریه از تخم بیرون آمد و سه نوزاد دیگر نیز ظرف چند روز به دنیا آمدند. آخرین آن‌ها در تاریخ 6 مارس متولد شد. فاصله‌ی کم بین تولدها، نشان‌دهنده‌ی مراقبت دقیق و شرایط پایدار محیط پرورش آن‌هاست.
برنامه‌ریزی برای معرفی نوزادها به بازدیدکنندگان از 23 آوریل آغاز می‌شود. لورن آگوستین، مدیر بخش خزندگان و دوزیستان باغ‌وحش، وضعیت آن‌ها را «فوق‌العاده» توصیف کرده و اعلام کرد: «آن‌ها تقریباً به اندازه‌ی یک توپ تنیس و واقعاً پرجنب‌وجوش هستند.»
اما ارزش تولد نوزادهای لاک‌پشت غول‌پیکر گالاپاگوس، فراتر از شادی و شگفتی عمومی، در جایگاه حفاظتی گونه نهفته است. بر اساس گزارش اتحادیه جهانی حفاظت از طبیعت، لاک‌پشت‌های سانتا کروز غربی در معرض خطر انقراض جدی قرار دارند. پیش از تولد این نوزادان، فقط 44 نمونه از این گونه در تمام باغ‌وحش‌های ایالات متحده زندگی می‌کردند.
جثه‌ی عظیم والدین، باعث شده تا امکان نگهداری نوزادان در کنار آن‌ها وجود نداشته باشد. آبرازو حدود 186 کیلوگرم و مامی 127 کیلوگرم وزن دارند. برخورد تصادفی با چنین جاندارانی می‌تواند برای نوزادهای کوچک بسیار خطرناک باشد.
آبرازو پیش از این هم تجربه‌ی پدری داشته است. در سال 2011، پنج نوزاد از او در باغ‌وحش ریوربنکس در کارولینای جنوبی به دنیا آمدند؛ تولدی غیرمنتظره که پس از مدتی کشف شد.
لاک‌پشت‌های گالاپاگوس می‌توانند تا 200 سال عمر کنند
انتقال آبرازو به باغ‌وحش فیلادلفیا با پیشنهاد انجمن باغ‌وحش‌ها و آکواریوم‌ها انجام شد. این نهاد تخصصی، او را از نظر ژنتیکی، جفت مناسبی برای مامی تشخیص داده بود. مامی پس از معرفی در سال 2022، در سال 2023 چهار دوره تخم‌گذاری داشت. سه دوره‌ی نخست ناموفق بود، اما در نوبت چهارم، تخم‌ها قابلیت زیستی داشتند و به‌درستی رشد کردند.
تیم باغ‌وحش پس از تخم‌گذاری، تخم‌ها را وزن و اندازه‌گیری کرده و آن‌ها را در دماهای مختلف در دستگاه انکوباتور قرار دادند. دمای بالاتر معمولاً به تولد نوزاد ماده و دمای پایین‌تر به تولد نوزاد نر منجر می‌شود. در نتیجه‌ی این فرایند، هر چهار نوزاد تازه متولدشده ماده هستند و سه تخم دیگر نیز هنوز در مرحله‌ی انکوباسیون قرار دارند.
برنامه‌ی باغ‌وحش این است که نوزادها دست‌کم پنج سال در اسارت بمانند. سپس، با همکاری انجمن تخصصی، درباره‌ی آینده‌ی آن‌ها تصمیم‌گیری خواهد شد. احتمال دارد بعضی از آن‌ها به باغ‌وحش‌های دیگر منتقل شوند یا اگر شرایط مهیا باشد، در زیستگاه طبیعی خود در جزایر گالاپاگوس رها شوند.
بااین‌وجود، انتقال آن‌ها به طبیعت نیز مخاطراتی در پی دارد. ریچل متز، معاون رفاه حیوانات باغ‌وحش فیلادلفیا، هشدار می‌دهد که این لاک‌پشت‌ها در طبیعت با تهدیدهایی جدی مانند بلایای طبیعی، بیماری، تغییرات اقلیمی و گونه‌های مهاجم روبه‌رو هستند.
جمعیت لاک‌پشت‌های گالاپاگوس زمانی به صدها هزار عدد می‌رسید، اما شکار انسانی به کاهش چشمگیر در تعداد آن‌ها منجر شد. برنامه‌های حفاظتی در نیم‌قرن گذشته باعث افزایش جمعیت به حدود 17 هزار عدد شده است.
درباره‌ی زیرگونه‌ی سانتا کروز غربی، آمار دقیقی در دست نیست، اما استیون بلیک، زیست‌شناس دانشگاه سنت‌لوئیس، تخمین می‌زند جمعیت آن‌ها در محدوده‌ی چند هزار باشد. به‌گفته‌ی او، نشانه‌هایی از رشد جمعیت این زیرگونه دیده می‌شود. دیگر پژوهشگران نیز معتقدند که تولد این نوزادها فرصتی بی‌نظیر برای پژوهش است. هر لاک‌پشت، اهمیت بسیاری دارد.
تولیدمثل در صدسالگی برای لاک‌پشت‌های غول‌پیکر گالاپاگوس امری نامعمول نیست. دکتر بلیک با اشاره به همین نکته، می‌گوید تولد چند نوزاد در یک باغ‌وحش شاید تأثیر مستقیمی بر نجات گونه در طبیعت نداشته باشد، اما اهمیت نمادین آن را نباید دست‌کم گرفت.
بلیک می‌افزاید: «تک‌تک این رویدادها می‌توانند در ایجاد حس شگفتی و بیدارسازی حس مسئولیت در برابر طبیعت نقش داشته باشند. اگر مردم با دیدن یک لاک‌پشت صدساله که برای نخستین بار مادر شده، تحت‌تأثیر قرار بگیرند، شاید نگاهشان به جهان تغییر کند.»