ندای لرستان - عصر ایران / حدود سه سال پیش قرار شد که ناوگان جاده‌ای کشور نوسازی شود و طبق یک دستورالعمل رانندگان بدون ثبت سفارش در سامانه وزارت صمت می‌توانستند به صورت شخصی برای خود کامیون وارد کنند؛ اما واردات این کامیون‌ها تبدیل به کابوس برای رانندگان کشور شد.
حدود دو سال پیش، نزدیک به 6 هزار دستگاه کامیون توسط رانندگان و کامیون‌داران ایرانی به صورت شخصی از خارج از کشور خریداری شد؛ کامیون‌هایی که سرمایه‌گذاری روی آن‌ها اغلب از محل فروش خانه، خودرو و سایر دارایی‌های این افراد صورت گرفت. این کامیون‌داران امیدوار بودند با تحویل گرفتن خودروهای جدید، جانی دوباره به کسب و کار خود دهند و امرار معاش کنند اما در نهایت برخی از این کامیون‌ها در پشت مرزها و توسط دولت ترکیه به مزایده گذاشته شد. 
بازار

در اصل بسیاری از خریداران کامیون‌ها که به صورت شخصی یا از طریق شرکت‌های بازرگانی برای خرید خودرو اقدام کردند، برگه ثبت نداشتند و همین موضوع باعث شده تنها دارایی و سرمایه خود را پشت مرزها رها کنند و عملاً امکان بازگشت کامیون‌های خریداری‌شده خود را از دست داده‌اند؛ چراکه پس از ماه‌ها توقف برخی از این کامیون‌ها توسط دولت ترکیه مصادره و به مزایده گذاشته شده است.
همه چیز از یک دستورالعمل شروع شد
فرسودگی ناگاون حمل و نقل جاده‌ای و بین‌شهری باعث اعتراض بسیاری از راننده‌ها شده، شرایط به گونه‌ای است که به واسطه فرسودگی بسیاری از کامیون‌ها به راحتی نمی‌توانند ترانزیت انجام دهند. بر همین اساس حدود سه سال پیش قرار شد که ناوگان جاده‌ای کشور نوسازی شود و طبق یک دستورالعمل رانندگان بدون ثبت سفارش در سامانه وزارت صمت می‌توانستند به صورت شخصی برای خود کامیون وارد کنند؛ اما واردات این کامیون‌ها تبدیل به کابوس برای رانندگان کشور شد.
داستان از حدود سه سال پیش آغاز شد. قرار بود که ناوگان حمل و نقل کشور با خریداری کامیون‌هایی با سن کمتر از 5 سال ساخت از کشورهای مختلف نوسازی شود. ولی پس از خرید این کامیون‌ها اجازه ورود آنها به کشور داده نشد؛ که به این واسطه، بخش عمده‌ای از کامیون‌ها خارج از کشور و پشت مرزها در انتظار ترخیص هستند. 
مصادره هزاران کامیون پشت مرزها
یک منبع مطلع گفت: براساس اطلاعات ما شرکت‌ها و کامیون‌داران به‌صورت شخصی، بیش از ظرفیت پیش‌بینی‌شده در بودجه سال 1402 یعنی همان سالی که ثبت سفارش انجام شده، اقدام به ثبت سفارش برای واردات کامیون کرده‌اند. بررسی‌های شرکت‌های ترخیص‌کننده در مرز نشان می‌دهد حدود 16 هزار درخواست برای خرید کامیون از خارج از کشور ثبت شده است، در حالی که تعداد کامیون‌های ثبت‌شده در کشور تنها یک‌دهم این میزان است.

وی توضیح داد: ‌درحال حاضر، حدود دو تا سه هزار کامیون پشت مرزها متوقف شده‌اند و مشکلات فراوانی برای صاحبان این خودروها به وجود آمده است. بررسی راننده‌های ما نشان می‌دهد که تعدادی از کامیون‌هایی که در مرز ترکیه بودند، توسط دولت این کشور مصادره و فروخته شده‌اند. همچنین کامیون‌های باقی‌مانده نیز به مزایده گذاشته شده‌اند؛ همین موضوع باعث ترس بیشتر کامیون‌داران شده و به دنبال این هستند که به هر روشی کامیون‌های خود را به داخل کشور برسانند. 
مزایده سرمایه‌های ایرانی در ترکیه
افشین، راننده‌ای که کامیونش توسط دولت ترکیه به مزایده گذاشته شده گفت: ما یک خودرو را از شخص دیگری خریدیم و قرار بود که ظرف 25 روز خودرو را به ما تحویل دهند، اما این فرایند حدود سه ماه طول کشید. ماشین را به مرز بازرگان آوردند و تحویل شرکتی به نام «ت.م» دادند. ما هم با همین شرکت قرارداد بستیم و مبلغ یک میلیارد و 45 میلیون تومان بابت خودرو پرداخت کردیم.
وی ادامه داد: بعد از پرداخت وقتی به مرز بازرگان رفتیم متوجه شدیم ماشین آمده است. وسایل خودرو را بررسی کردیم، قرارداد هم موجود بود و یکی از دوستان ما را هم برای پیگیری به بازرگان فرستادیم. اما او نتوانست خودرو را پیدا کند. بعداً شرکت گفت که خودرو در محور طلایی بازرگان قبض انبار شده و در پارکینگ محور طلایی قرار دارد، اما وقتی به آنجا مراجعه کردیم، باز هم اثری از ماشین نبود. این مالباخته توضیح داد: بعد از آن گفتند شاید خودرو به سهلان تبریز منتقل شده است.
تقریباً سه ماه به دنبال خودرو بودیم تا این‌که متوجه شدیم فردی از شهرستان لطف‌آباد، از توابع استان خراسان، قصد ثبت سفارش برای این ماشین را داشته است. ماشین دوباره به ترکیه برگشت و چند ماهی در گمرک ماند. نهایتاً حوالی 12 فروردین امسال، خودرو مصادره شد و به کلی از دستم رفت. وی درباره علت اصلی مصادره کامیون گفت: چون ثبت سفارش واقعی برای ماشین انجام نشده بود و مدارکش کامل نبود، کامیون از گمرک ایران خارج شد، وارد ترکیه شد و در نهایت توسط دولت این کشور مصادره شد.
این مالباخته درخصوص مبلغ پرداختی برای یک دستگاه کامیون گفت: حدود 65 هزار یورو بابت خرید خودرو پرداخت کردم و یک میلیارد و 45 میلیون تومان هم به شرکت دادم. همچنین، برای ثبت سفارش 645 میلیون تومان و دیگر هزینه‌های جانبی و... مجموعاً بالغ بر یک میلیارد و 400 پرداخت کردم، تمام فیش‌ها هم موجود است. در این راه حتی خودروی سواری خودم را فروختم تا بتوانم هزینه‌ها را تامین کنم؛ اما متاسفانه ماشین نه‌تنها به دست من نرسید بلکه پولم نیز بازنگشت و به هیچ جا هم دستم نرسید و اکنون ماشین توسط دولت ترکیه به مزایده گذاشته شده است.

کریم، راننده‌‌ای که به تازگی کامیون وی به مرز ایران رسیده گفت: من و خیلی از راننده‌ها سال‌ها پس‌اندازمان را صرف خرید کامیون کردیم، اما به واسطه شرکت‌هایی که ادعای بازرگانی داشتند گرفتار شدیم. خیلی از این شرکت‌ها حتی واقعی هم نبودند و فقط اسم و تابلو داشتند. ما راننده‌ها به تصور اینکه همه چیز قانونی و رسمی است، اعتماد کردیم و ثبت سفارش و ترخیص را به این شرکت‌ها سپردیم، اما الان به واسطه نداشتن برگه ثبت، کامیونی تحویل نگرفته‌ایم و دیگر پولی نداریم. 
وی ادامه داد: به نظر من یا سیستم گمرک مشکل جدی دارد یا بحث رشوه مطرح است. اگر ماشینی بدون ثبت سفارش وارد کشور شده، فقط همین دو حالت ممکن است. هشت ماه است که می‌گویند فقط ماشین با ثبت سفارش می‌تواند وارد شود، اما ما هنوز جواب نگرفته‌ایم که مشکل کار کجاست. خیلی از رانندگان هم شکایت کردند، اما نتیجه‌ای نگرفتیم.
این راننده در خصوص هزینه لازم برای خرید کامیون‌ها گفت: بسته به مدل کامیون و شرایط، هزینه بین 4 تا 7 میلیارد تومان یا حتی بیشتر بود. این سرمایه حاصل 20 سال کار ما بوده که اکنون بلاتکلیف مانده است.
وی درخصوص برخی از کامیون‌ها که مرز ترکیه مانده‌اند نیز توضیح داد: برخی از ماشین‌ها حتی در گمرک ترکیه متوقف شده و دولت ترکیه آن‌ها را به مزایده گذاشته است. رانندگانی را می‌شناسم که ماشین‌شان به همین سرنوشت دچار شده است.
این راننده گفت: ما بیش از 50 نفر جلوی دادگستری ارومیه تجمع و شکایت کردیم اما تاکنون به نتیجه نرسیده‌ایم. پرونده‌ها ماه‌ها بلاتکلیف است و متأسفانه شرکت‌های متخلف هم از این شرایط سوءاستفاده می‌کنند. خواهشم این است که حداقل یک نفر از مسئولین به مشکلات ما رانندگان رسیدگی کند. این سرمایه دسترنج سال‌ها کار ما بوده و چیزی جز اجرای عدالت و رسیدگی سریع نمی‌خواهیم. وی در نهایت تاکید کرد که بسیاری از راننده‌ها به علت نداشتن شرایط همچنان چشم‌انتظار شرکت‌های ثبت هستند و همچنان شکایت نکرده‌اند.
رحیم، راننده‌ای که سرمایه خود را صرف خرید کامیون کرده بود نیز گفت:سال گذشته کامیونی را به قیمت بیش از 4 میلیارد تومان از طریق شرکت‌های بازرگانی خریدیم. چون فقط شرکت‌ها می‌توانستند برگه ثبت سفارش بگیرند، مجبور بودیم از این مسیر اقدام کنیم. اما متأسفانه این شرکت‌ها سر ما کلاه گذاشتند.
این راننده گفت: ما جداگانه هزینه خودِ کامیون را پرداخت کردیم و همچنین مبلغی برای ثبت سفارش دادیم. وقتی متوجه شدیم سرمان کلاه رفته، تصمیم گرفتیم ثبت سفارش را از بازار آزاد بخریم، اما قیمت آن خیلی بالا بود؛ چیزی نزدیک به 2 میلیارد تومان فقط برای برگه ثبت سفارش. خب طبیعتاً نتوانستیم آن را تأمین کنیم. الان نه پولی برای ما باقی مانده و نه کامیونی وجود دارد. حتی این نگرانی را داریم که کامیون ما، مثل بعضی از دوستان‌مان، بعد از چند ماه دوباره به ترکیه برگردانده شود و در مزایده فروخته شود.