چاپ

ندای لرستان- روزهای پایانی سال و استقبال مردم از بساط رنگارنگ دست فروشان رونقی به سفره های کوچک آنها داده است، از حوالی و کنار بساط دستفروشان که بگذری راهی به داخل بازار سنتی و تاریخی بروجرد پیدا می کنی، بازار قدیمی شهر رونق و حال خوبی را در این موقع از سال تجربه می کند.

روستاییانی که مسافتی دورتر را طی کرده اند را هم بیشتر از هر جای دیگری در بازار سنتی و قدیمی شهر می توان دید از زیبایی های بازار قدیمی می توان به ذوق آشکار چهره آن کودک اشاره کرد که در شلوغی اتاق های کوچک پرو نزدیک پیشخوان فروشنده، لباس را زیرچانه می گیرد تا نمایی از لباس را در آیینه روبروی خود ببیند.

دختر بچه دیگری که به همراه مادر برای خرید آمده است با صورتی خندان در حالی که همچنان لباس نویی که خریده است را بر تن دارد خطاب به مادر می گوید اندازه اش هم خوب است می توانیم برای زهرا (عضو دیگری از خانواده) کوچک ترش را بگیریم و از مادر می خواهد اجازه دهد لباس نویی که پرو کرده را همچنان بر تن داشته باشد.

حال و هوای بازار این روزها پر از شادی های به ظاهر کوچک اما امید بخش کودکانه ای است که مصداقی برای تعبیر این جمله است که در هر شهری بازارهای قدیمی قلب آن شهر محسوب می شود، بازارهای قدیمی در ایامی از سال می تواند به عنوان جاذبه های گردشگری شهری نیز مورد توجه گردشگران باشند تا فرصتی برای رونق اقتصاد آن شهر فراهم کنند، بروجرد از دیرباز دارای بازارهای مختلف و فعالی بوده است که نه تنها جنبه اقتصادی داشته‎‌اند بلکه بعنوان مهم‎ترین مرکز فعالیت‌های اجتماعی شهر نیز محسوب می‌شود.

بازار بزرگ بروجرد که مردم محلی به آن راسا (راسته) می‌گویند، یکی از مهم‌ترین مراکز تجاری و جاذبه های دیدنی بروجرد شناخته می‌شود، این بازار در زمان قاجار به دستور حسام السلطنه (شاهزاده قاجاری و حاکم لرستان و خوزستان) ساخته شده و تاکنون پا برجا و استوار باقی مانده است.

فارغ از اینکه این بازارها فرصتی برای خرید هستند، با بازدید و گردشی در بازارهای قدیمی هر شهر می توان به تاریخ و قدمت آن شهر هم دست یافت، بازار بزرگ بروجرد دارای سه بخش راسته بازارها، کاروانسراها و مراکز جانبی است، این بازار راسته‌های متنوعی را در خود جای داده همچنین بارانداز، انبار و حیاط مرکزی از دیگر بخش‌های این مجموعه است که امروزه کاربرد خاصی ندارند.

بخش عمده بازار بروجرد را راسته‌های مختلفی تشکیل می‌دهند که هر یک اختصاص به شغل و حرفه خاصی دارند، بزرگترین راسته بازار بروجرد، به راسا مشهور است که ساده شده راستا و راسته است و بعضی به اسم بازار بزرگ یا راسته بازار هم شهرت یافته است، به دلیل بزرگی این بازار مشاغل مختلفی در آن به چشم می‌خورد که بیشتر مشتمل بر گیوه دوزی، کفش فروشی و کفاشی، جوراب بافی(ساخت رویه گیوه‌های قدیمی)، عمده فروشی مواد غذایی و مایحتاج خانه و نیز پشم فروشی است.

از دیگر راسته‌های بازار بروجرد می‌توان به بازار حلبی سازها، چلنگرها، بوریاباف‌ها، کله پزها، زرگرها، نجارها، بزازها، لحاف دوزها، یخدان سازها و بازار دباغ‌ها اشاره کرد، همچنین بارانداز، انبار و حیاط مرکزی از دیگر بخش‌های این مجموعه است که امروزه کاربری خاصی ندارند.
رییس میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی بروجرد می گوید: بازار تاریخی و قدیمی این شهرستان با پنج کاروانسرا ثبت ملی شده مجموعه ارزشمندی است که از نظر رونق اقتصادی در این شهرستان جایگاه ویژه ای دارد.

حجت اله یارمحمدی گفت: وجود بیش از پنج کاروانسرا از جمله کاروانسرای قیصریه، حافظیه و دزفولی که اکنون از بین رفته نقش مهمی در رونق اقتصادی این شهر داشته است، در کنار این کاروانسراها، واحدهای خدماتی مانند حمام نیز دارای قدمت و ارزش تاریخی بالایی است.

وی با بیان اینکه محدوده بازار قدیمی بروجرد از خیابان جعفری، 18متری، خیابان سیروس و صفا است، گفت: قدیمی ترین بخش بازار بروجرد مربوط به دوران صفویه، بخشی به دوران قاجار و پهلوی اول و لایه های تاریخی از بازار بروجرد نیز مربوط به دوران سلجوقی است.

وی یادآور شد: در اجرای بند (ج) ماده واحده قانون تشکیل سازمان میراث فرهنگی کشور مصوب سال 1364 و بند ششم ماده سوم قانون اساسنامه سازمان میراث فرهنگی کشور مصوب 1367 مجلس شورای اسلامی مبنی بر ثبت آثار ارزشمند منقول و غیر منقول فرهنگی - تاریخی در فهرست آثار ملی و فهرست‌های ذیربط پرونده بازار تاریخی بروجرد تهیه شد و پس از تشریفات قانونی در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است.

سابقه بازار بزرگ و قدیمی بروجرد به اولین دوره‌های شکل گیری شهر بر می‌گردد، بخش اعظمی از قسمت اصلی و سر پوشیده آن در دهه‌های 20 و 30 به علت‌های مختلف از جمله احداث خیابان، آتش سوزی و همچنین متعاقب آن در دوران جنگ ایران و عراق بر اثر بمباران از بین رفته است و بجز چند راسته فرعی و حدود 6 سرای تجاری مابقی نوساز است، با این وجود بازار به همان شکل سابق و حرف و پیشه‌های مختلف کارکرد خود را حفظ کرده است.

در همسایگی بازار بزرگ بروجرد پاساژهای مختلفی احداث شده که هر چند تا حدودی می تواند خللی بر چهره این بنای قدیمی و تاریخی باشد اما آنها نیز مورد توجه گردشگران و حتی مردم محلی قرار می‌گیرد.