چاپ

ندای لرستان - در ایام محرم مردم لرستان با شرکت در هیئت‌های زنجیر زنی، سینه زنی و مجالس روزه برای امام حسین (ع) عزاداری می‌کنند اما عده ای از هنرمندان این سرزمین با استفاده از هنر تعزیه که سابقه‌ای 300 ساله در لرستان دارد به شرح حوادثی که در صحرای کربلا بر اباعبدالله گذشته است می‌پردازند.
با آغاز ماه محرم مردم با شرکت در هیأت‌های سینه‌زنی، زنجیرزنی و مجالس روضه برای اباعبدالله حسین (ع) عزاداری می‌کنند، اما عده‌ای از هنرمندان این سرزمین برای اینکه به مردم نشان دهند که در صحرای کربلا چه بر سر سالار و سرور شهیدان گذشته است اقدام به برگزاری تعزیه می‌کنند.
تعزیه یکی از هنرهایی است که ریشه در فرهنگ و مذهب ایران‌زمین دارد در مورد اینکه برای اولین بار تعزیه کجا اجراشده است اختلاف‌نظرهای زیادی وجود دارد اما تعزیه‌داران قدیمی معتقدند که اولین تعزیه را جنایت‌کاران کربلا برای نشان دادن اقدامت خود در حادثه کربلا نزد یزید ملعون برگزار کرده‌اند.
با وجوداینکه در تاریخ برگزاری اولین تعزیه اختلاف‌نظرهای زیادی وجود دارد اما همه اهالی هنر و تاریخ معتقدند که نقطه اوج این هنر در دوران صفویه و قاجاریه بوده است.
تعزیه پررونق‌ترین هنر نمایشی دینی و ملی سرزمین ایران است و این هنر نیز مانند سایر هنرها سبک‌های مختلفی دارد و شهرهای اراک، قزوین، ملایر، اصفهان و ازنا از پیشتازان و صاحب سبک این هنر نمایشی هستند.
بر اساس گفته‌های تعزیه‌داران لرستانی شهرستان ازنا مرکز تعزیه‌خوانی استان است، این در حالی بوده که این شهر یکی از شهرهای جدید لرستان محسوب می‌شود.
بر اساس گفته‌ها هنر تعزیه‌خوانی در دوران صفویه در شهر ازنا که در آن روزگار یک روستای کوچک بوده آغازشده است و طی 300 سال گذشته در این شهر همچنان رونق خود را حفظ کرده است لازم به ذکر بوده که مردم این شهر برای مشاهده تعزیه از ساعات قبل در محل برگزاری تعزیه حضور گسترده پیدا می‌کنند.
تعزیه‌خوانی هنر و آیینی اصیل است که نمی‌توان در آن ره صدساله را یک‌شبه طی کرد؛ در قدیم اکثر کسانی که وارد تعزیه می‌شدند ریشه‌ای در تعزیه داشتند؛ پدر یا پدربزرگ یا برادرشان تعزیه‌خوان بودند؛ یا حتی در محله‌ای زندگی می‌کردند که یک گروه تعزیه‌خوان ثابت در آن محل زندگی می‌کردند.
گاهی اوقات نیز استادان تعزیه به هیئت‌های عذاداری می‌رفتند و استعدادیابی می‌کردند و نوجوانی که صدای خوبی داشت را انتخاب کرده و پس از اجازه از خانواده، او را وارد گروه تعزیه خوانی می‌کردند.به باور استادان این هنر، هرکسی نمی‌تواند تعزیه‌خوان شود بلکه باید جوهرهٔ اصل تعزیه را داشته باشد؛ یعنی علاوه بر صدای خوب باید در خواندن بی‌پروا بوده و ترسو نباشد.
تعزیه‌خوانی بر اساس یک سلسله‌مراتب است؛ کسانی که وارد تعزیه می‌شوند از کودکی در نقش بچه‌خوان آغاز به کار نمایشی می‌کنند؛ طبقه‌بندی تعزیه هم این‌گونه است که زمانی کسی بچه خوانی می‌کند اول نقش سکینه و رقیه را بازی می‌کند؛ سپس طفلان مسلم و بعد قاسم‌خوان می‌شود.
به اعتقاد تعزیه‌خوانان، یک طفلان مسلم‌خوان خوب می‌تواند یک قاسم‌خوان خوب باشد؛ یک قاسم‌خوان خوب هم می‌تواند یک علی‌اکبرخوان خوب می‌شود؛ زیرا این نقش‌ها مکمل یکدیگر بوده و آوازها در دل هم قرار می‌گیرند.
دورهٔ علی‌اکبرخوانی که طی می‌شود، تعزیه‌خوان وارد دورهٔ شهادت‌خوانی می‌شود اگر صدای خوبی داشته باشد شهادت می‌شود؛ اما اگر صدای تعزیه‌خوان ضعیف اما خوب باشد زن‌پوش می‌شود بعد از این‌که یک تعزیه‌خوان دورهٔ شهادت را به پایان برساند دیگر محاسنش سفید شده و می‌تواند امام‌خوان باشد.
کسی که در رأس شهادت‌خوانی قرار می‌گیرد هم امام‌خوانی می‌کند و هم عباس‌خوانی، لازم به ذکر است که آخرین مرحله امام‌خوانی است که در آن باید از یک سنی گذشت تا به این مرحله رسید؛ در این سن صدا کمی ضعیف‌تر می‌شود و سوز بیشتری دارد.