چاپ

ندای لرستان - هم میهن /متن پیش رو در هم میهن منتشر شده و بازنشرش در آخرین خبر به معنای تاییدش نیست
ریچارد هاس، رئیس سابق شورای روابط خارجی-پروجکت سندیکت| علی‌رغم ادعای اسرائیل که «پیشگیرانه» اقدام کرده‌است، این حملات نمونه مشخص یک اقدام پیش‌دستانه است. این حملات علیه تهدیدی که در حال تجمیع بوده انجام شده‌اند و نه خطری قریب‌الوقوع. تفاوت بین این دو، پیامدهای قانونی و دیپلماتیک دارد، از این رو که حملات نظامی پیش‌دستانه معمولاً بسیار جنجالی‌تر هستند و تحت دسته‌بندی جنگ‌های انتخابی قرار می‌گیرند. حملات پیشگیرانه به عنوان نوعی دفاع از خود دیده می‌شوند و معمولاً به عنوان اقدامی لازم پذیرفته می‌شوند. احتمالاً این‌ها برای اسرائیل، تمایزهای بدون تفاوت معنادار هستند.
اسرائیل چنین حملاتی را پیشتر علیه برنامه‌های هسته‌ای نوپای اسرائیل و سوریه انجام داده است، گرچه محدودتر؛ به‌علاوه، اقدام علیه ایران در صحنه داخلی نمایش خوبی دارد: این یکی از معدود مسائلی است که بیشتر اسرائیلی‌ها می‌توانند بر سرش توافق کنند، درحالی‌که درباره جنگ در غزه، نقش دادگاه‌ها در دموکراسی و تعادل سکولار و مذهبی اسرائیل، عمیقاً اختلاف دارند. طبق گزارش‌ها و گفته‌های مقامات اسرائیل، آمریکا از قبل درباره تصمیم حمله می‌دانست و تلاشی برای ممانعت از آن نکرد.
احتمالاً خبردار خواهیم شد که آیا واقعاً چراغ سبز نشان داده یا چراغ زرد؛ اما تقریباً قطعی به نظر می‌رسد که برخلاف دفعات پیشین در طول سالیان، چراغ قرمزی نشان نداده است. با این حال، مقامات آمریکا تلاش کرده‌اند از اقدام اسرائیل فاصله بگیرند، بگویند اسرائیل یک‌جانبه عمل کرده و تصریح کنند ایران نباید در واکنش، به نیروهای آمریکا حمله کند. مشخص نیست آمریکا تا چه حد آماده است در اقدامات نظامی آینده علیه ایران کمک کند یا در دفاع در مقابل تلافی ایران پشتیبانی کند. چشم‌انداز احیای مذاکرات آمریکا و ایران که رئیس‌جمهور دونالد ترامپ گفته باید ادامه پیدا کند، دور از دسترس به نظر می‌رسد.
هنوز زود است درباره موفقیت این عملیات ارزیابی قطعی داده شود. این ارزیابی به چندین عامل بستگی خواهد داشت و اولین‌شان، گستره و پیامدهای آسیب‌ها است. همچنان معلوم نیست چه دستاوردی حاصل شده، ایران برای بازسازی آنچه از دست داده چقدر زمان لازم خواهد داشت و هدایت نظامی و هسته‌ای ایران تا چه حد دچار اخلال شده. سوال مربوط این است که آیا این حمله بر کنترل حکومت ایران بر کشور اثری خواهد داشت و چگونه چنین خواهد بود؛ کنترلی که ممکن است حمله اسرائیل برای تضعیفش طراحی کرده باشد.
دومین ملاحظه دامنه اقدامات تلافی‌جویانه ایران است. سؤال واضح این است: ایران چه تصمیم دیگری برای اقدام علیه اسرائیل و اهداف اسرائیلی در سراسر جهان خواهد گرفت؛ اما با توجه به آسیب‌پذیری‌هایی که نشان داده شده، معلوم نیست گزینه‌های ایران جذاب باشند. مسئله دیگری که باید دید این است که آیا ایران علیه آمریکا یا همسایگان عرب اقدامی می‌کند یا نه. به‌‌رغم تلاش‌های ایران برای بهبود روابط، نمی‌توان احتمال مداخله ایران در صنعت انرژی را رد کرد. چنین اقدامی، موضع ایران را در منطقه در معرض خطر قرار می‌دهد اما قیمت نفت را بالاتر می‌برد.
این مسئله غرب را تحت فشار قرار می‌دهد. در شرایطی که رفع تحریم، دیگر قریب‌الوقوع نیست، ممکن است چنین اقدامی درآمد ایران را هم بالا ببرد. چشم‌انداز حملات نظامی بیشتر اسرائیل علیه سایت‌های هسته‌ای ایران که هم ترامپ و هم نتانیاهو هشدارش را داده‌اند هم هست. این هم نیازمند ارزیابی خواهد بود که چه دستاوردی حاصل شده و چه پیامدهایی ممکن است در کار باشد. ایران، به دنبال بازدارندگی در مقابل حمله‌ای مشابه، باید تصمیم بگیرد که آیا تلاش‌های هسته‌ای‌اش را باز هم تشدید کند، برنامه‌اش را در تأسیسات دوباره شکل دهد که تخریبش سخت‌تر باشد، یا به همکاری با آژانس ادامه دهد.
آنچه پیچیدگی ماجرا را بیشتر می‌کند این است که آیا شرکای بیرونی، از قبیل چین، روسیه و کره شمالی کمکی خواهند کرد یا نه و اگر چنین کنند، آمریکا و اسرائیل چه واکنشی نشان خواهند داد. قبل از اینکه مشخص کنیم آیا اقدام نظامی بهترین سیاست ممکن بوده، باید این را هم بدانیم که در مذاکرات چه چیزی ممکن بوده حاصل و تأیید شود. این موضوع ممکن است به واکنش‌های سیاسی اسرائیل و ایران در این باره اثر بگذارد که آیا می‌شد و آیا می‌بایست از این حملات اجتناب کرد یا نه. فعلاً، درباره آنچه رخ داده و ممکن است رخ بدهد، سؤالات از جواب‌ها بیشترند. تنها قطعیت این است که تازه‌ترین فصل خاورمیانه جنگ‌زده، تازه دارد آغاز می‌شود.
بازار