ندای لرستان - خراسان /بازار سهام دیروز سطح حمایت 2 میلیون و 100 هزار واحد را هم از دست داد تا بازده آن از ابتدای امسال به منفی 5.3 درصد برسد. به نظر می رسد در کنار عوامل مختلف، نقش «افزایش نرخ سود» بر افت بورس قابل توجه است. موضوعی که تجربه ای مشابه در دهه 90 نیز دارد.
بازار سهام دیروز سراسر قرمزپوش شد تا شاخص کل با افتی در حدود 20 هزار واحد، سطح حمایتی 2 میلیون و 100 هزار واحد را هم از دست بدهد و به 2 میلیون و 79 هزار واحد عقبگرد کند. اتفاقی که انتقاد کارشناسان را برانگیخت. برخی تحلیل گران معتقدند در کنار عوامل مختلف، هم اینک سیاست های انقباضی پولی که با افزایش نرخ سود همراه است، مزید بر علت شده تا بازار سرمایه نتواند به جذب سرمایه و رشد خود ادامه دهد. مشابه این موضوع در زمان آغاز دولت یازدهم نیز مسبوق به سابقه است. زمانی که افزایش نرخ سود بانکی تا بیش از 3 سال اثر خود را بر رکود بورس گذاشت.

به گزارش خراسان، به رغم این که در روزهای اخیر و به دنبال سانحه بالگرد رئیس جمهور، دامنه نوسان بازار سرمایه برای مقابله با شوک های احتمالی، محدود شده و روز گذشته نیز این وضعیت وجود داشت، این موضوع مانع آن نشد تا جلوی روند نزولی بازار سرمایه گرفته شود. بر این اساس، دیروز شاخص کل بازار با افتی قریب به 20 هزار واحد، سطح حمایتی 2 میلیون و 100 هزار واحد را شکست تا به 2 میلیون و 79 هزار واحد عقب نشینی کند. مقایسه این سطح از شاخص با ابتدای سال حکایت از افت حدود 5.3 درصدی دارد. دیروز به جز چند نماد اندک، بقیه نمادهای بازار قرمزپوش شدند و از این رو شاخص کل هم وزن نیز افت 4 هزار و 217 واحدی را تجربه کرد.
طبق گزارش دنیای اقتصاد، دیروز بازار سهام برای چهارمین روز متوالی با خروج پول حقیقی روبه رو شد و سهامداران حقیقی ترجیح دادند بیش از 621 هزار میلیارد تومان پول خود را از این بازار بیرون بکشند. گزارش اکو ایران از شاخص های دیگر بازار نیز نشان می دهد که تنها از ابتدای اردیبهشت تاکنون، ارزش بازار بورس، از رقمی نزدیک به 8 هزار هزار میلیارد تومان به حدود 7 هزار و 200 هزار میلیارد تومان افت کرده است!
متهمان ناخوش احوالی بورس
کارشناسان و فعالان بازار در رسانه‌های مختلف و فضای مجازی علل متعددی را برای این وضعیت روزهای بازار سرمایه اعلام می‌کنند. از گزارش منتشر شده شرکت‌ها برای وضعیت صورت سود و زیان سال 1402 (عللی که باعث کاهش سودآوری شرکت‌های بزرگ شده است) گرفته تا سیاست‌های بانک مرکزی، تفاوت نرخ های ارز (دلار نیما و آزاد) و انتخابات زودهنگام ریاست جمهوری. با این حال، با استناد به دلایل و همچنین سابقه ای تاریخی به نظر می رسد جای خاصی را باید برای «افزایش نرخ سود» باز کرد.
جدال نابرابر نرخ سود و بازار سرمایه
نرخ های سود نه صرفاً از منظر نظام بانکی، بلکه از منظر نرخ های سود اوراق خزانه هم می توانند بر بورس اثر بگذارند. هنگامی که این نرخ ها از حدی بالاتر رود، به دلیل مصون بودن سرمایه ها از ریسک های مختلف، موجب خواهد شد تا سرمایه ها از بخش های دیگر و به خصوص بازار بورس به این سو هدایت شوند و این موضوع به طور مستقیم و غیرمستقیم بر جذب سرمایه ها در بورس اثر خواهد گذاشت. در این زمینه شاهد این هستیم که سال گذشته دولت اقدام به انتشار اوراق سپرده با نرخ سود 30 درصد کرد که به نظر می رسد موجب شده انتظارات درخصوص نرخ سود به حدی بالا رود که بازار سهام در برابر آن جاذبه ای نداشته باشد.
به گزارش اکو ایران، در این زمینه همایون دارابی کارشناس بازار سرمایه در صفحه شخصی خود این گونه نوشت که وقتی نرخ بهره بدون ریسک بالای 30 درصد، نرخ تورم (نقطه ای) اندکی بالای (کانال) 20 درصد، نرخ بازدهی سبد مرکب از هم شرکت‌های بورسی هم حدود 15 درصد باشد، اقتصاد راهی به جز رکود، تعطیلی واحدهای اقتصادی و از هم پاشیدن سرمایه گذاری مولد و افتادن به تله نرخ بهره ندارد.
درودیان، کارشناس اقتصادی نیز در گفت‌وگو با خبرنگار پایگاه خبری بازار سرمایه ایران (سنا)، به طور مشخص به نقش منفی نرخ سود اوراق خزانه بر بورس اشاره کرد و گفت: با توجه به ثبات نرخ ارز در یک سال گذشته، نرخ‌های بهره بالا بر اسناد خزانه به معنای این است که با ارائه نرخ‌ بهره دلاری 30 درصد توسط دولت، افزایش این نرخ تاثیرات نامطلوبی بر اقتصاد خواهد گذاشت. این اقتصاددان در ادامه با اشاره به واکنش منفی بازار سرمایه نسبت به افزایش نرخ «اخزا» به سنا گفت: در حال حاضر و با توجه به شرایط موجود، امکان رقابت برای بازار با نرخ‌های بهره موجود وجود ندارد و همچنین چشم‌انداز سهم‌ها به گونه‌ای نیست که بازار سرمایه به جنگ یک نرخ بدون ریسک برود. وی تاکید کرد: بهتر است متناسب با تغییر در چشم‌انداز تورمی، نرخ‌های بهره نیز تعدیل شود چراکه نرخ‌های بهره بالای 30 درصد مربوط به شرایطی است که انتظارات تورمی جدی در آن وجود دارد اما در شرایط حاضر انتظارت تورمی چندان جدی نیست و باید ابزار سیاستی در جای خود استفاده شود.
سابقه بد افزایش نرخ های سود بر بازار سهام در دهه 90
در خور ذکر است سابقه تاثیر منفی افزایش نرخ سود بر بازار سهام در دهه 90 نیز وجود دارد. پس از روی کار آمدن دولت یازدهم، بانک مرکزی اقدام به افزایش نرخ های سود بانکی کرد و حداکثر آن را از 15 درصد به 22 درصد افزایش داد. با این حال این اقدام تاثیر خود را بر بازار بورس گذاشت به طوری که شاخص کل بورس از 89 هزار و 500 واحد در اواسط دی 92، به خوابی طولانی در ناحیه رکود فرو رفت و تا اوایل آذر 96، به این رقم بازنگشت!