ندای لرستان - بر فراز یکی از قله‌های رشته‌کوه هیمالیا در هند و در دره‌ای برفی، دریاچه‌ای دورافتاده وجود دارد که از اسکلت صدها انسان انباشته شده است.

دریاچه «روپکوند»، موسوم به دریاچه اسکلت، که عرضی 40 متری دارد در ارتفاع 5029 متری از سطح دریا در ایالت اوتاراکند هند و واقع شده است. برای اولین بار یک جنگل‌بان بریتانیایی که در سال 1942 در حال گشت‌زنی در این ناحیه بود بقایای انسانی را در زیر سطح یخی دریاچه و اطراف آن پیدا کرد.
بسته به فصل و آب و هوا دریاچه در بیشتر سال یخ‌زده است و تنها زمانی که برف‌ها اندکی ذوب می‌شوند اسکلت‌ها در کف آن دیده می‌شوند؛ اسکلت‌هایی که به خوبی حفظ شده‌اند و گاه دیده می‌شود که حتی گوشت نیز به آنها چسبیده است.
تا به امروز بقایای اسکلت حدود 600 تا 800 نفر در اینجا پیدا شده و در تبلیغات گردشگری، مقامات محلی آن را به عنوان یک «دریاچه اسرارآمیز» توصیف می‌کنند.
بیش از نیم قرن است که انسان‌شناسان و دانشمندان بقایای انسانی این دریاچه را مطالعه کرده‌اند تا پاسخی برای این پرسش‌ها بیابند که این افراد چه کسانی بودند؟ چه زمانی مردند؟ چگونه مردند و از کجا آمده بودند؟
یک فرضیه قدیمی بقایای یافت‌شده را متعلق به یک پادشاه هندی، همسرش و دستیارانشان می‌داند که همگی در حدود 870 سال پیش در یک کولاک شدید از بین رفتند. در روستاهای این منطقه، یک آهنگ فولکلور وجود دارد که در مورد ایجاد طوفان تگرگی «به سختی آهن» توسط «ناندا دیوی»، الهه دومین کوه مرتفع هند، صحبت می‌کند که مرگ افراد عبوری شد از کنار دریاچه را در پی داشت.
یک تحقیق علمی بر روی بقایای یافت‌شده در این دریاچه نشان از آسیب‌دیدگی در ناحیه جمجمه بر اثر ضرباتی «در اندازه تگرگ» داشت، امری که احتمال گرفتار شدن افراد در طوفان را تقویت می‌کرد.
یک فرضیه دیگر اما می‌گوید که این اسکلت‌ها متعلق به دسته‌ای از سربازان هندی است که در سال 1841 تلاش داشتند به تبت حمله کنند و پس از اینکه مورد ضرب و شتم قرار گرفتند، بیش از 70 نفر از آنها مجبور به فرار شدند و در راه برگشت جان باختند. در همین حال یک اعتقاد جمعی دیگر می‌گوید که این دریاچه می‌توانستته «قبرستانی» باشد که قربانیان یک بیماری همه‌گیر در آن دفن شده‌اند.

اسکلت‌های یافت‌شده از بستر دریاچه
مطالعات علمی نشان داده است اکثر افرادی که مرده‌اند قدی بلند و بیش از متوسط داشته‌اند. اغلب آنها بزرگسالانی بودند که بین 35 تا 40 سال سن داشتند و کمابیش از سلامت معقولی برخوردار بوده‌اند. این در حالی است که هیچ نوزاد یا کودکی در میان آنها وجود نداشته است.
در یک پژوهش که توسط تیمی از محققان هندی، آلمانی و آمریکایی منتشر شده است دانشمندان 38 جسد (شامل 15 زن) را که در دریاچه یافت شده بودند مورد تجزیه و تحلیل ژنتیکی قرار دادند و از روی تاریخ‌گذاری کربن دریافتند که قدمت برخی از آنها به حدود 1200 سال پیش می‌رسد.
آنها دریافتند که مردگان از نظر ژنتیکی متنوع بوده‌اند و مرگ آنها از نظر زمانی تا 1000 سال با هم فاصله داشته‌ است.
ایدائوین هارنی، محقق مقطع دکترا در دانشگاه هاروارد و نویسنده اصلی این مطالعه، می‌گوید: «این مسئله فرضیات مبتنی بر واحد بودن رویداد فاجعه‌آمیز منجر به مرگ تمامی افراد را تغییر می‌دهد. هنوز مشخص نیست که در دریاچه روپکوند چه اتفاقی افتاده است، اما اکنون می‌توانیم مطمئن باشیم که مرگ این افراد تنها با یک رویداد قابل توضیح نیست.»
اما جالب‌تر از آن، این بود که مطالعه ژنتیکی نشان داد مردگان از افراد مختلفی تشکیل شده‌اند: یک گروه از افراد دارای ژنتیکی مشابه با مردم امروزی هستند که در جنوب آسیا زندگی می‌کنند. در حالی که گروه دیگر «نزدیک» به افرادی هستند که در اروپای امروزی (به ویژه در جزیره کرت یونان) زندگی می‌کنند. همچنین افرادی که از جنوب آسیا آمده‌اند «به نظر نمی‌رسد از یک جمعیت باشند.»
دریاچه اسکلت در هیمالیا
هیچ اسلحه یا کالای تجاری در این منطقه یافت نشد و این مسئله‌ای قابل توجیه است، چرا که دریاچه در مسیر تجاری قرار ندارد. همزمان مطالعات ژنتیکی هیچ مدرکی مبنی بر وجود پاتوژن باکتریایی باستانی که بتواند بیماری را به عنوان توضیحی برای علت مرگ و میر آنها ارائه دهد، پیدا نکرده است.
در این میان یک مسیر زیارتی که از کنار دریاچه می‌گذرد می‌تواند توضیح دهد که چرا مردم از این منطقه عبور می‌کرده‌اند، هرچند بررسی‌ها نشان می‌دهد گزارش‌های موثق از زیارت در این منطقه تا مربوط به دوران متاخر هستند.
در همین حال کتیبه‌های موجود در معابد محلی که بین قرن‌های هشتم و دهم میلادی قدمت دارند دانشمندان را به این نتیجه رسانده است که «مرگ دسته‌جمعی در حین یک مراسم زیارتی» می‌تواند دلیل یافته شدن برخی از اجساد در این محل باشد.
محققان می‌گویند با وجود فرضیات مختلف هنوز دلیلی که بتوان آن را برای منشأ اسکلت‌های این دریاچه قطعی دانست پیدا نشده است و تحقیقات بیشتری باید در این خصوص انجام شود.