ندای لرستان - دانشمندان هشدار داده‌اند که بروز تغییرات آب‌وهوایی می‌تواند یک ویروس کشنده‌ را از خاک منجمد آزاد کند و پیامدهای فاجعه‌باری داشته باشد.

به گزارش دیلی‌میل، جهان هنوز در حال بهبود یافتن از بیماری همه‌گیر مرگبار کووید-19 است که تقریبا هفت میلیون نفر را به کام مرگ کشاند اما دانشمندان اخیرا هشداری هولناک داده‌اند مبنی بر اینکه یک ویروس کشنده‌تر «فاکتور ایکس»(Factor X) ممکن است در «خاک منجمد»(Permafrost) زمین در کمین باشد تا منتشر شود. اصطلاح خاک منجمد، زمینی را توصیف می‌کند که برای دو یا چند سال متوالی یخ زده است.
بدتر از آن این است که دانشمندان می‌گویند تغییرات آب‌وهوایی این احتمال را افزایش داده‌اند که با ادامه گرم شدن سیاره، مجموعه‌ای از بیماری‌های کشنده که صدها هزار سال نهفته بوده‌اند، رها شوند.

دلیل وقوع احتمال مطرح‌شده این است که خاک منجمد یا همیشه منجمد، با تعداد زیادی از گونه‌های میکروبی خفته ترکیب شده که دانشمندان درباره بسیاری از آنها اطلاعات کمی دارند یا هیچ چیز نمی‌دانند. کارشناسان هشدار داده‌اند که این رخداد می‌تواند باعث انتشار بیماری‌های منقرض‌شده مانند آبله یا پاتوژن‌هایی شود که زمانی اجداد ما از بین می‌بردند.
«بیرجیتا ایونگارد»(Birgitta Evengård) استاد بیماری‌های عفونی «دانشگاه اومئو»(Umeå University) در سوئد گفت: یک فاکتور ایکس وجود دارد که ما واقعا اطلاعات زیادی درباره آن نداریم. در اعماق خاک منجمد زمین احتمالا میکروب‌ها به ویژه ویروس‌ها و باکتری‌هایی وجود دارند که مدت‌ها پیش از انسان روی زمین بوده‌اند.
«ژان میشل کلاوری»(Jean-Michel Claverie) ویروس‌شناس «دانشگاه اکس‌مارسی»(Aix-Marseille University) در فرانسه گفت: ممکن است ویروس‌های باستانی که نئاندرتال‌ها یا ماموت‌ها را آلوده کرده و باعث انقراض آنها شده‌اند نیز در این خاک منجمد قرار داشته باشند.
وقتی از کلاوری پرسیده شد چه چیز دیگری ممکن است در خاک منجمد پنهان شده باشد، گفت: ویروس‌های عامل بیماری‌های منقرض‌شده مانند آبله، سیاه‌زخم و همچنین بیماری‌هایی مانند تولارمی که در قطب شمال وجود دارد یا بیماری انسفالیت.
دانشمندان شش پاتوژن یخ‌زده را برجسته کرده‌اند که معتقدند بزرگترین تهدید برای بشریت است. سال گذشته، گروهی از کارشناسان اعلام کردند ویروس 48500 ساله‌ای را احیا کرده‌اند که در خاک منجمد سیبری یافت شده بود.

عکسی از ویروس 48500 ساله که سال 2022 در خاک منجمد سیبری کشف ‌شد
این یکی از هفت نوع ویروس موجود در خاک منجمد است که پس از هزاران سال دوباره زنده شده‌اند. جوان‌ترین آنها به مدت 27 هزار سال منجمد شده بود و قدیمی‌ترین آنها که «پاندورا یدوما»(Pandoravirus yedoma) نام دارد، به مدت 48500 سال منجمد بوده است.
اگرچه این ویروس‌ها خطری برای انسان محسوب نمی‌شوند اما دانشمندان هشدار می‌دهند سایر پاتوژن‌هایی که در خاک منجمد قرار می‌گیرند، می‌توانند فاجعه‌بار باشند و به بروز همه‌گیری‌های جدید منجر شوند. یک مورد هشداردهنده در سال 2016 پیش آمد که موج گرما در سیبری باعث فعال شدن هاگ‌های کشنده سیاه زخم شد و یک پسر 12 ساله و هزاران حیوان را کشت.
زمین برخی از مناطق سیبری برای بیش از 650 هزار سال به شکل خاک منجمد باقی مانده‌اند. کارشناسان تخمین می‌زنند که یک چهارم نیم‌کره شمالی بر فراز خاک منجمد قرار دارد اما اکنون با گرم شدن جهان، یخ مناطق وسیعی در حال ذوب شدن است.
سیاره ما در حال حاضر 1.2 درجه سلسیوس گرم‌تر از دوران ماقبل صنعتی است و دانشمندان هشدار داده‌اند که قطب شمال تا دهه 2030 شاهد تابستان‌های بدون یخ خواهد بود.
گروه کلاوری برای اولین بار در سال 2014 ویروس‌ها را احیا کردند و به دلایل ایمنی روی ویروس‌هایی تمرکز داشتند که فقط می‌توانند آمیب‌ها را آلوده کنند. از سال 2019، کلاوری 13 ویروس جدید را کشف کرده و هشدار داده است که یک پاتوژن ناشناخته و باستانی می‌تواند اثرات فاجعه‌باری را برای نژاد بشر داشته باشد.