بزرگنمايي:

ندای لرستان- در ژورنال کلاب هفتگی که با موضوع «دانش روز خلاقیت» و به‌صورت مجازی برگزار شد، امیرحسین امینی، دانشجوی مهارت‌های فکری آرجی در واحد جهاد دانشگاهی اصفهان، یکی از مقاله‌های ژورنال Education Science با عنوان «خلاقیت مثبت در دنیای منفی»، نوشته جیمز سی کافمن را در قالب کیفی بررسی کرد.

این دانشجو، در ابتدا به بیان تفاوت میان مقالات کیفی با مقالات کمی پرداخت و گفت: در مقالات کمی، فرد یک فرضیه‌ را مطرح می‌کند و با استفاده از متد و آمارگیری، فرضیه خودش را به نظریه تبدیل می‌کند، در حالی که در مقالات کیفی، فرد دو سوال را مطرح می‌کند و طبق آن سوالاتی که در ذهنش ایجاد شده است پژوهشی را انجام می‌دهد و همان طیف پژوهشی خودش را در نهایت وارد مقاله می‌کند.  

وی ادامه داد: مقاله «خلاقیت مثبت در دنیای منفی» یک مقاله کیفی یا تفصیلی است که در مارس 2022 منتشر شده و جزء 30 درصد مقالات آموزشی محسوب می‌شود. تفاوت این مقاله با مقاله‌های کمی در طرح فرضیه و تبدیل به نظریه است. در واقع، این‌‍گونه مقاله‌ها با طرح سوال و انجام پژوهش صورت می‌گیرد.  

امینی با اشاره به چکیده این مقاله، افزود: در قسمت چکیده مقاله به خلاقیت مثبت اشاره و سپس فواید آن مطرح می‌شود. از جمله این فواید اینکه این خلاقیت می‌تواند باعث تکان دادن دنیا و ایجاد پیشرفت شود.

این پژوهشگر خاطر نشان کرد: مقالات تحت دو قالب کلی بررسی می‌شوند؛ یکی قدیمی و دیگری جدید است و این دیدگاه یا روند کلی، روش‌شناسی پژوهش است. یکی از این قالب‌ها اثبات‌گرایی و دیگری تفسیرگرایی نام دارد. در قالب اثبات‌گرایی، پژوهشگر نقشی در پژوهش ندارد. به عبارتی، نظر شخصی پژوهشگر موثر نیست و ارتباطی با درک فرد ندارد، مانند اندازه‌گیری دما یا تاثیر یک متغیر بر متغیر دیگر. اما در قالب تفسیرگرایی، نظر پژوهشگر موثر است و در صورت تکرار آزمایش، نتیجه‌ ثابتی حاصل نمی‌شود و درواقع تفسیر و درک پژوهشگر اهمیت دارد. پژوهش با سوالی که توسط پژوهشگر شکل گرفته شروع می‌شود، سپس او با داده‌های پژوهش پازل می‌سازد و از این طریق الگویی را کشف می‌کند. در قالب اثبات گرایی طرح فرضیه داریم و روش علمی وجود دارد، در این روش، خود به خود اعداد و ارقام نتیجه‌ای را نشان می‌دهند و به طریقی اثبات‌گرایی است و از طریق آزمون فرضیه یا ادعای ما رد یا تایید می‌شود.  

امینی در رابطه با تفاوت این مقاله با مقاله‌های پیشین افزود: در این مقاله، سوال‌ها به دلیل بها ندادن به خلاقیت مثبت و پنهان بودن آن مطرح می‌شود. قسمت اول مقاله به دنیای فعلی پرداخته و به این اشاره می‌کند که مردم با ترس‌ها و افسردگی‌شان زندگی می‌کنند. این دورانی است که نویسنده آن را دنیای منفی می‌نامد. درواقع، انسان به انقلابی نیاز دارد تا از این مشکلات عبور کند و حداقل بتواند زندگی خود را به سمت مثبتی پیش ببرد. تعریف قبلی خلاقیت چنین خروجی‌ نخواهد داشت، پس این خلا در دنیا احساس می‌شود. در گذشته، خلاقیت کنشی بوده است یعنی به چهار سطح تقسیم‌بندی می‌شده و در ازای آن هزینه یا پاداشی دریافت می‌کرده‌اند؛ در سطح اول خلاقیت، چشمگیر و تغییر دهنده بوده است که به این سطح از خلاقیت «بیگ سی» می‌گویند، سطح  پایین‌تر آن برای تغییر است و  «پرو سی» نامیده می‌شود و مرتبه بعدی «لایت سی» و در نهایت «مینی سی» که برای کارهای روزمره است.

این دانشجو با بیان اینکه دنیا در اثر خلاقیت رو به پیشرفت است، گفت: سبک زندگی فعلی ما حاصل خلاقیت است، اما در حال حاضر و به طور کلی ما در جهت پس‌رفت هستیم؛ جنگ و بیماری‌هایی مانند کووید 19 و همچنین آلودگی هوا را ترویج داده‌ایم و این اتفاق‌ها نتیجه‌ نبود خلاقیت است. درواقع ما دنیا را به جای بهتری برای زندگی تبدیل نکرده‌ایم و از این‌رو خلاقیتی در کار نبوده است.  

این پژوهشگر افزود: یک نوع از خلاقیت درونی در وجود همه افراد وجود دارد که در زندگی شخصی افراد نیز موثر است. استنبرگ خلاقیت را به شکلی دیگر تعریف کرده است و این شکل از خلاقیت باعث تغییر در خود و مقدمه‌ تغییر در دیگران می‌شود و به عبارتی می‌توان گفت اوج خلاقیت، باعث تحول در فرد و جامعه می‌شود؛ چنین خلاقیتی را خلاقیت تحول‌آفرین می‌نامند.