ندای لرستان - لرستان در حالی قطب زنبورداری کشور است که بسته‌بندی‌های تولید عسل این استان به‌صورت فله‌ای و در دبه‌های پلاستیکی مشتری‌نپسند به بازار عرضه می‌شود.
به گزارش ایران اکونومیست از خرم‌آباد، کشور ایران با دارا بودن 98 هزار زنبورستان و 110 میلیون و 600 هزار کلونی رتبه چهارم تعداد کلونی و تولید عسل جهان را در اختیار دارد، در این میان شرایط اقلیمی و تنوع پوشش گیاهی مناسب در مراتع کوهستانی استان لرستان زمینه ایجاد یکی از پتانسیل‌های مهم زنبورداری و تولید عسل طبیعی را فراهم کرده، به‌طوری‌که در گروه 10 استان برتر تولید عسل در کشور محسوب می‌شود.
استان لرستان دارای 3 هزار و 400 نفر زنبوردار با تعداد 342 هزار فروند کندوی مدرن بر اساس آخرین سرشماری عمومی زنبورستان‌هاست و میزان 2 هزار و 900 تن عسل طبیعی تولید کرده‌اند.
ارزش ریالی و اقتصادی عسل و سایر محصولات کندویی با بیش از 232 میلیارد ریال سهم قابل‌توجهی در تولیدات بخش کشاورزی لرستان دارد، ولی علی‌رغم این تأثیر زیاد در طول سالیان مختلف توجه چندانی به این صنعت نشده است.

امروزه از زنبور عسل برای تولید محصولاتی چون گرده گل، ژل رویال، موم، بره موم استفاده می‌شود، این فراورده‌ها علاوه بر این‌که به‌عنوان مواد غذایی و کمک غذایی باارزش شناخته شده‌اند در مصارف مهم دیگری از جمله درمانی، بهداشتی، آرایشی و نیز نقش فزاینده‌ای دارند و ارزش اقتصادی بالاتری نسبت به عسل دارند.
آموزش و آشنایی زنبورداران با شیوه‌های نوین تولید محصولات همراه با تنوع‌بخشی به تولیدات زنبور عسل و خروج صنعت زنبورداری از تک‌محصولی نقش عمده‌ای در اقتصادی کردن و توسعه فضای کسب‌وکار ایجاد خواهد کرد.
در کنار این تولیدات، زنبور عسل نقش ارزنده‌ای در گرده‌افشانی و باروری محصولات زراعی، باغی، گیاهان مرتعی و جنگلی دارد که از نظر توسعه پایدار، تنوع‌های زیستی و افزایش کمی و کیفی محصولات کشاورزی حائز اهمیت است به‌طوری‌که در کشورهای توسعه‌یافته از نظر کشاورزی درآمد حاصل از سرویس‌های گرده‌افشانی که توسط زنبورداران انجام می‌شود بسیار بیشتر از فروش محصولات داخلی کندو است.

توسعه صادرات عسل نیازمند صنایع فراوری است
جعفر پور مدیر طیور و زنبورعسل جهاد کشاورزی لرستان در گفت‌وگو با خبرنگار با اشاره به تأثیر خشک‌سالی و کاهش نزولات جوی سال‌های اخیر بر بخش زنبورداری اظهار داشت: بخش زنبورداری این استان به‌علت کاهش پوشش گیاهی و جریان طبیعی شهد گیاهان مرتعی با چالش جدی مواجه شده است، در همین راستا یکی از برنامه‌های حمایتی جهاد کشاورزی تأمین بیش از 3 هزار تن شکر موردنیاز زنبورداران در طی دو سال اخیر بوده است.
وی افزود: مسلماً توسعه صادرات محصولات زنبور عسل از قبیل عسل ، ژل رویال، گرده گل، بره موم و زهر زنبور نیازمند به ایجاد صنایع فراوری و بسته‌بندی استاندارد است که تمام عملیات متنوع‌سازی و برندسازی در آن رعایت شود.
مدیرطیور و زنبورعسل جهاد کشاورزی لرستان عنوان کرد: اکثر مردم در کشور ما فایده زنبور عسل را منحصراً در تولید عسل می‌دانند در صورتی که تمام فرآورده‌های زنبور عسل اعم از زهر، موم، بره موم، گرده گل و ژل رویال کاربردهای درمانی ودارویی گسترده‌ای برای انسان دارند.
وی بیان کرد: 2 هزار و 900 تن عسل، هزار و 401 گرم بره موم، 64 تن موم و 248 کیلوگرم ژل رویال در استان لرستان سالانه تولید می‌شود.

پژوهشکده زنبورعسل در لرستان راه‌اندازی شد
جعفرپور گفت: بیشتر برنامه‌ها و اهداف سازمان جهاد کشاورزی طی سالیان اخیر افزایش تولید سایر محصولات زنبورعسل به‌ویژه ژل رویال است به‌همین منظوربرنامه‌های آموزشی تئوری و عملی، با حضور اساتید برتر کشوری برای زنبورداران پیشرو در لرستان برگزار شده است که سبب افزایش تولید ژل رویال به حدود 250 کیلوگرم در سال 1400 شده، این در حالی است که تا پیش از سال 95 این مقدار کمتر از 20 کیلوگرم بوده است.
وی با اشاره به اهمیت ارتباط استفاده از برنامه‌ها و فناوری‌های جدید دانشگاهی در صنعت زنبورداری لرستان تصریح کرد: یکی از برنامه‌های اجرایی اصلی در راستای توسعه زنبورداری در این استان استفاده از تکنولوژی‌های جدید و آموزش‌های نوین به بهره‌برداران از طریق مراکز علمی و به‌ویژه دانشکده کشاورزی دانشگاه لرستان است که راه‌اندازی تنها پژوهشکده زنبورعسل کشور در محل این دانشکده این امکان را در آینده فراهم می‌کند.
مدیر طیور و زنبورعسل جهاد کشاورزی لرستان با اشاره به نقش زنبورداری در تولید کمی و کیفی محصولات زراعی و باغی خاطرنشان کرد: زنبور عسل بالغ بر 85 درصد گرده‌افشانی محصولات زراعی و باغی را عهده‌دار بوده این در حالی است که کشاورزان به اهمیت این موضوغ ناآشنا هستند.

وی اظهار داشت: خشک‌سالی‌های اخیر، وجود ریزگردها، کم‌شدن سطح زراعت، استفاده کشاورزان از سموم دفع آفات علی‌رغم اطلاع‌رسانی باغداران و کشاورزان، نه‌تنها استقبالی از حضور زنبورستان‌ها در کنار مزارع خود نمی‌کنند بلکه با سمپاشی بی‌رویه همواره شاهد آسیب به زنبورستان‌ها هستیم.
آلودگی هوا جدی‌ترین خطر زنبورستان
جعفرپورافزود: زنبورعسل همان‌گونه که در حفظ و تعادل اکوسیستم‌های طبیعی و محیطی بسیار تأثیرگذار است، به‌شدت هم به تغییرات و آلودگی‌های محیطی آسیب‌پذیر است به‌طوری‌که پدیده ریزگردها و آلودگی هوا خطر جدی برای جمعیت‌های زنبورستان ایجاد کرده و علاوه بر کاهش و ازبین رفتن زنبور با نشستن گردوخاک بر روی گیاهان شهد مورد نیاز را هم از دسترس آن‌ها خارج می‌کند و میزان تولید عسل را به‌شدت کاهش می‌دهد.
مدیرطیور و زنبورعسل جهاد کشاورزی لرستان با بیان اینکه در حال حاضر به‌ازای هرکندوحدود 8.7 کیلو گرم عسل در این استان تولید می‌شود، عنوان کرد: ظرفیت زنبورستان‌های لرستان ازجهت منابع طبیعی تکمیل است و نمی‌توانیم توسعه داشته باشیم ولی می‌توان میانگین تولید عسل در این استان را با ایجاد صنایع وابسته به عسل و افزایش تولید به‌ازای هر کندو به بیش از 10 کیلوگرم رساند و علاوه بر5 هزار اشتغال مستقیم و غیرمستقیم فعلی بیش از 10هزار نفر اشتغال مستقیم و غیر مستقیم نیز در لرستان ایجاد کرد.
شکوهی عضو اتحادیه زنبورداران استان لرستان با اشاره به مهم‌ترین مشکلات زنبورداران اظهار داشت: عسل استان لرستان در چهلمین کنگره علمی زنبورداران جهان که مهر ماه سال 96 در ترکیه برگزار شد مقام سوم را کسب کرد ولی عدم برندسازی، عدم تأمین نهاده‌های لازم زنبورداری از جمله شکر، عدم آموزش زنبورداران، عدم نظارت و ممیزی‌نشدن عسل طبیعی از عسل تغذیه‌ای، نبود صنایع وابسته به تولید عسل سبب می‌شود عسل لرستان به‌صورت فله‌ای و یا در دبه‌های پلاستیکی مشتری‌نپسند به بازار عرضه و در استان‌ها و کشورهای همجوار در بسته‌بندی‌های شکیل با اسم عسل کشورهای دیگر به فروش برسد.

کوتاه کردن دست مافیای شکر
وی افزود: شکر به‌عنوان مهمترین نهاده زنبورداری است ولی 80 درصد شکری که به اسم زنبورداری توزیع می‌شود به‌دست زنبورداران نمی‌رسد و همچنین پرداخت تسهیلات در راستای مبارزه با آفات زنبورداری توسط جهاد کشاورزی تنها به افرادی که فقط به‌نام زنبوردار هستند و در این عرصه فعالیت ندارند پرداخت می‌شود.
عضو اتحادیه زنبورداران استان لرستان عنوان کرد: برنامه‌ریزی مدیریت تولید و شناسایی زنبورداران شاخص در رده‌های مختلف و شناسه‌دار کردن کندوهای زنبورعسل، برگزاری دوره‌های آموزشی نوین و تخصصی به‌منظور توسعه استاندارهای جدید تولید عسل و محصولات جانبی زنبورعسل، برنامه‌ریزی لازم جهت حفظ اشتغال موجود و ایجاد فرصت‌های جدید شغلی و همچنین استفاده از برنامه جامع پیشگیری و کنترل بیماری‌های زنبور عسل با شناسایی آن‌ها و ارتقاء موثر داورهای مورد نیاز به‌صورت منطقه‌ای باید به‌عنوان مهم‌ترین اهداف و برنامه‌های عملیاتی در حوزه‌ صنعت زنبورداری لرستان مورد توجه مسئولان مربوط قرار بگیرد.
وی بیان کرد: ایجاد یک واحد زنبورستان در لرستان برای پرورش و اصلاح نژاد ملکه به‌منظور استفاده از توانمندی‌های ذخایر ژنتیکی ملکه‌های بومی نقش مهمی در افزایش تولید وکیفیت عسل دارد.
شکوهی گفت: استفاده از تجهیزات و ابزارآلات به‌روز و تولید کندوهای مدرن کف باز مورد نیاز زنبورداران در کارگاه و واحدهای تولیدی داخل لرستان، تأمین نقدینگی سرمایه در گردش و تسهیلات بانکی با نرخ بهره پایین برای زنبورداران می‌تواند مهم‌ترین پروژه‌های توسعه صنعت زنبورداری این استان در زمینه تولید محصولات جانبی کندو و عسل طبیعی (ارگانیک) با اهداف صادراتی باشد.

تولید عسل طبیعی و برندسازی آن توسط تعاونی‌ها و تشکل‌های استانی وشهرستانی به‌منظور ایجاد بازار مناسب فروش در داخل وخارج از کشوربسیار مهم است ولی یکی از مشکلات اساسی بر سر راه رونق صنعت زنبورداری لرستان عرضه عسل تقلبی به بازار و در نتیجه رکود بازار عسل طبیعی است به‌همین منظور در راستای حمایت از تولیدکنندگان واقعی، برنامه‌ریزی جهت ساماندهی تولید عسل طبیعی و سالم با همکاری تشکل‌های زنبورداران و طرح شناسه‌دار کردن عسل طبیعی با انجام مراحل مستندسازی و آزمایشات مورد نیاز به منظور تشخیص عسل‌های تقلبی و جلوگیری از ورود آنها به بازار به‌عنوان عسل طبیعی، ایجادکارگاه‌های بسته‌بندی و فرآوری عسل و سایر فرآورده‌های کندویی، بسیار ضروری است و ارگان‌های ذی‌ربط باید با تدوین برنامه قانونمند، نمونه‌برداری‌ها و انجام آزمایشات در آزمایشگاه‌های معتبر با افراد سودجو مقابله کنند.
645/ی
منبع: خبرگزاری تسنیم