بزرگنمايي:

ندای لرستان - ایسنا/لرستان مدیرگروه علوم و مهندسی خاک دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه لرستان گفت: 20 درصد کل مساحت کشور را اراضی شور تشکیل می‌دهند.

دکتر محبوبه جلالی در گفت‌وگو با ایسنا با بیان اینکه شعار امسال روز جهانی خاک توقف شور شدن خاک، تقویت باردهی خاک " است، اظهار کرد: شوری آب‌ و خاک مشکلی جدی برای کشاورزی در مناطق خشک و نیمه‌خشک مانند ایران محسوب می‌شود.
وی با بیان اینکه تنش شوری به‌عنوان یکی از مهم‌ترین عوامل کاهش تولیدات کشاورزی شناخته‌شده است، عنوان کرد: در حال حاضر حجم قابل‌توجهی از منابع آبی جهان متأثر از شوری است و متعاقب آن شور شدن خاک نیز پدیده‌ای پیش‌رونده محسوب می‌شود که در این میان، ایران پس از کشورهای هند و پاکستان با دارا بودن 8.6 میلیون هکتار اراضی شور در صدر کشورهای در معرض تهدید تنش شوری قرار دارد.
مدیر گروه علوم و مهندسی خاک دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه لرستان گفت: بر اساس آخرین گزارشات در مورد ایران، میزان اراضی شور تا 34 میلیون هکتار و به عبارتی 20 درصد از کل مساحت کشور تخمین زده شده است.
جلالی با بیان اینکه علل شوری خاک در ایران را می­‌توان به دو دسته عوامل طبیعی و عوامل مصنوعی (انسانی) تقسیم کرد، افزود: عوامل طبیعی شامل بارندگی کم، تبخیر زیاد، جنس تشکیلات زمین‌شناسی، آب‌های زیرزمینی شور و ... هستند و از عوامل مصنوعی می‌­توان به آبیاری بی‌رویه با آب‌های شور، عدم آشنایی به اصول صحیح کشاورزی به‌ویژه در زمین‌های شور، استفاده از کودهای شیمیایی نامناسب، روش کشت نامناسب، استفاده از کودهای حیوانی شور و عکس‌العمل گیاهان به شوری، آیش، تخریب پوشش گیاهی، تسطیح نامطلوب اراضی اشاره کرد.
این دکترای شیمی و حاصلخیزی خاک اضافه کرد: از روش‌های بهبود خاک‌های شور می‌توان به مواردی همچون دفع نمک از خاک به دو طریق زهکشی و آبشویی، اصلاح ساختمان خاک و تبدیل نمک‌ها، کاهش تبخیر سطحی (با استفاده از مالچ پاشی، نگه‌داشتن بقایای کشت قبلی در سطح خاک، جمع‌آوری گیاهان وجین شده و علف‌های هرز و قرار دادن آن‌ها بین ردیف‌های کشت (در باغات میوه)، آبیاری در ساعاتی از شبانه‌روز که دما کمتر بوده و آب یاری قطره‌ای در گیاهان چندساله)، روش آبیاری، تواتر آن و حجم آب آبیاری، استفاده از روش‌های صحیح کاشت بذر متناسب با خاک‌های شور (مثل کشت در محل داغ آب که کمترین میزان املاح را داراست)، کشت گونه‌های مقاوم و یا شور پسند مثل انار، پسته، سنجد، جو، چغندر قند، سورگوم، ارزن و ...، تغییر و اصلاح بافت خاک به کمک مواد آلی است.
وی با اشاره به اینکه به‌طورکلی می‌توان گفت که معمولا برای جلوگیری از اثرات زیان‌آور خاک‌های شور و قلیایی به سه طریق مختلف با این خاکها رفتار می‌شود: روش اول از میان بردن این نمک‌هاست، روش دوم تبدیل نمک‌های مضر به نمک‌های کم‌ضررتر و روش سوم را می‌توان کنترل نامید، افزود: در دو روش اول، هدف، دفع نمک‌ها و یا تغییر و تبدیل آن‌هاست، در حالی‌که در روش سوم، نحوه اداره خاک و عملیات کشاورزی را طوری تنظیم می‌کنند که نمک به‌طور یکنواخت در تمام خاک پخش شده و از تمرکز غلظت زیاد نمک در یک نقطه جلوگیری شود.
مدیر گروه علوم و مهندسی خاک دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه لرستان عنوان کرد: باید بتوانیم خاک را فرابخشی ببینیم و با بهینه کردن همه عملیات زراعی و مصرف بهینه کود و ماده آلی خاک را افزایش دهیم و با این اقدامات از شور شدن بیشتر خاک جلوگیری کنیم، در غیر این صورت کار ما بسیار دشوار می‌شود و می‌توان گفت که کار آیندگان شاید ناممکن باشد.
جلالی با اشاره به اینکه در مورد خاک‌های لرستان باید گفت که به لحاظ شوری و قلیاییت، خاک‌های استان عمدتاً دارای EC کمتر از 4 میلی موز و فاقد مشکل شوری برای گیاهان در اکثر مناطق هستند، تصریح کرد: تنها در دشت سیلاخور و جایدر مقداری شوری و گچی بودن خاک را داریم که خاک‌های به وجود آمده در این قسمت از تشکیلات گچی و نمکی هستند.
وی خاطرنشان کرد: در لرستان، خاک قلیایی نداریم و عمدتاً اسیدیته این خاک‌ها بین 5.7 تا 8 بوده و به دلیل آهک ممکن است کمی محدودیت تغذیه برای گیاه ایجاد کند.
این دکترای شیمی و حاصلخیزی خاک بیان کرد: اگرچه شوری و قلیائیت از محدودیت‌های عمده خاک‌های کشاورزی استان محسوب نمی‌شد، اما متاسفانه در چند سال اخیر با برداشت بی‌رویه آب از منابع آب‌های زیرزمینی و شور شدن آب چاه‌ها شوری خاک‌ها رو به افزایش است.
جلالی بیان کرد: بررسی نتایج تجزیه خاک از نظر شوری بین زمین‌های زراعی دیم و آبی نشان می‌دهد که در زمین‌های دیم 90 درصد خاک‌های سطحی فاقد شوری هستند، هفت درصد دارای شوری کم و سه درصد شوری متوسط دارند و خاک‌های دارای شوری زیاد صفر درصد است.
عضو هیات علمی دانشگاه لرستان عنوان کرد: در زمین‌های آبی و فاریاب 70 درصد از خاک‌های سطحی بدون شوری، 17 درصد دارای شوری کم و 9 درصد دارای شوری متوسط و 4 درصد دارای شوری زیاد است و بررسی دیگری نشان می ‌هد که شور شدن اراضی بیشتر در اثر آبیاری با آب شور چاه‌ها و عدم مدیریت مناسب در استفاده از آب‌های شور و عدم لحاظ نیاز آبشویی است.
انتهای پیام