ندای لرستان - فرهیختگان /متن پیش رو در فرهیختگان منتشر شده و بازنشرش در آخرین خبر به معنای تاییدش نیست
زهرا طیبی| اوضاع نابسامان بازار محصولات کشاورزی، عدمتخصیص درست ارز برای واردات نهادههای دامی و 2 انتقاد رئیس مجلس از وزیر جهاد کشاورزی در کمتر از یک هفته، نشان میدهد نوری احتمالاً به آخر خط رسیده است.
بازار ![]()
با وجود آنکه مجلسیها بارها تذکراتی در مورد نقصهای عملکردی برخی وزرا در حفظ قدرت خرید و بهبود معیشت مردم دادهاند، با وجود کمتوجهیها به رفع برخی نقصهای کارکردی، نمایندگان تا جای ممکن از ورود به فرایند استیضاح اجتناب کرده و اولویت را بر گفتوگو و حل چالشهای میان دولت و مجلس داده است. اگرچه استیضاح 4 وزیر به هیئت رئیسه ارجاع شده؛ اما هیئت رئیسه آن را در دستور کار قرار نداده است. بحرانهای پیدرپی وزارت جهاد کشاورزی باعث شد رئیس مجلس چندباری صراحتاً علیه عملکرد وزارت جهاد موضع بگیرد.
در آخرین کنفراس خبری که به مناسبت روز مجلس برگزار شده بود، قالیباف از ترمیم کابینه «ضروری» گفت؛ اما ترجیح و اولویت مجلس این است که «دولت خود دست به ترمیم کابینه بزند»؛ چراکه این موضوع هم برای دولت مثبت خواهد بود، هم به لحاظ زمانی فرایند آغاز و شروع به کار وزیر جدید برای رسیدگی به کارهای روی زمین مانده، کوتاهتر خواهد شد.
در آستانه سهنرخی شدن بنزین، بلندترین صدایی که از بهارستان شنیده میشود، چگونگی تأمین کالابرگ الکترونیک است. دغدغههای معیشتی مجلس مطالبات را از وزرایی مثل جهادکشاورزی، اقتصاد و رفاه که در تأمین مایحتاج ضروری مردم نقش دارند، بیشتر خواهد شد؛ اما در نقطه مقابل هم نارضایتیهای زیادی متوجه عملکرد وزارت جهاد است، در هفتههای گذشته، بحران عدم تأمین نهادههای دامی را مطرح کرده بودند. روز دوشنبه هم نزدیک به 60 نماینده تذکری به وزارت جهاد داده بودند. قالیباف رئیس مجلس هم پیش از این در کنفرانس خبری، نسبت به عملکرد وزارت جهاد انتقاد کرده بود. او در جلسه با دانشجویان در دانشگاه فردوسی نیز صراحتاً انتقادهایی را علیه این وزارتخانه مطرح کرد و گفت: «وزارت جهاد که تولیدیترین وزارتخانه ماست، تبدیل به تجارتخانه شده است و با ارز رانتی این اقدام را انجام میدهد و نهادههای دامی برای تولید مرغ ارزان وارد میکند که اشتباه است.» تأکید چندباره رئیس مجلس به عملکرد خطای وزارت جهاد، این گمانه را تقویت کرده که آیا مجلس بالاخره به موضوع استیضاح ورود میکند یا همچنان مبنا بر اعمال تغییرات با تعامل مجلس و دولت خواهد بود.
تمرکز مجلس روی بزرگترین وزارتخانه تولیدی
قالیباف در دیدار با دانشجویان، گلایهای صریح از عملکرد وزارت جهاد کشاورزی طرح کرد. او در بخشی از صحبتهایش در دانشگاه فردوسی مشهد اشاره کرد که «وزارت جهاد کشاورزی که تولیدیترین وزارتخانه ماست و امنیت غذایی ما را تأمین میکند، امروز به خاطر اشکالات نهادی که از 25 سال از زمان ادغام وزارت صنایع سبک و سنگین، ادغام وزارت بازرگانی در صمت و بعد جدا کردن تأمین مواد غذایی از صمت به کشاورزی و بعد ادغام جهاد، موجب شده مهمترین وزارتخانه تولیدی ما، تجارتخانه شود.» رئیس مجلس به این نکته هم اشاره کرد که این «تجارت با ارز رانتی 28500 تأمین میشود.» نکته این است که اختصاص این ارز برای واردات تأمین نهادههای دامی برای تولید مرغ ارزان خطاست و برای حمایت باید به مصرفکننده انتهای زنجیره کمک کرد و اجازه رقابت داده شود و از آن طرف هم باید قیمت مرغ کنترل شود. قالیباف پیش از این هم در کنفرانس خبری گفته بود که «این وزارتخانه وظیفه حمایت از تولید داخلی را برعهده دارد؛ اما عملاً به تاجر و واردکننده نهادههای دامی تبدیلشده که این انحراف ساختاری، بستر وقوع فساد را فراهم آورده است.»
اگرچه صحبتهای رئیس مجلس از جانب برخی رسانههای اصلاحطلب وارونه تعبیر شد و این رسانهها، خوانشهای انتقاداتی از آن داشتند و ماجرا را به حاشیه بردند با این حال رئیس مجلس همراهی و کمک برای رفع مشکلات موجود در کشور بهخصوص در حوزه تأمین کالاهای اساسی و معیشتی مردم را ادامه داد و از همین رو نیز به انتقاد از عملکرد وزارت جهاد پرداخت. برخلاف برداشتهای سیاست زده، تمرکز بهارستان بر رفع نقصانهای عملکردی موجود در دولت و کشور است و به دنبال عقدهگشایی و تسویهحسابهای سیاسی نیست. علت انتقادها به وزارت جهاد نیز به منظور تقویت همین نگرانیها صورت گرفته است. این انتقادها در حالی مطرح میشود که استیضاح وزیر جهاد و کشاورزی یکی از استیضاحهای ارجاع شده به هیئت رئیسه است که هنوز در دستور بررسی قرار نگرفته است. اظهارات قالیباف این گمانه را تقویت میکند که نارضایتی از عملکرد وزارت جهاد زمینه استیضاح وزیر جهاد را فراهم خواهد کرد. از طرفی از آنجا که تأکید قالیباف بر این بود که دولت خود برای ترمیم و جایگزینی افراد ناکارآمد ورود کند، این احتمال تا حد زیادی کمرنگ میشود که مجلس اقدامی عملی برای استیضاح انجام دهد؛ اما در عین حال این گزاره نیز نفی نشد که مجلس از حق قانونی خود یعنی استیضاح صرفنظر کرده است.
بحران در بحران کشاورزی و دامداری
بحران نهادههای دامی و بحرانزده شدن صنعت دامپروری، گرانشدن قیمت برنج و عدمکنترل روند افزایشی آن بعد از حذف ارز ترجیحی، از جمله مواردی بود که در یکی دو هفته گذشته، صدای نمایندگان را بلند کرد. گفته میشود عدم تخصیص ارز به واردکنندگان نهادههای دامی، واردات آن را با چالش مواجه کرده و اکنون وضعیت تأمین نهادهها برای دامداران با مشکل مواجه شده است. وزیر جهاد کشاورزی مشکل عدم تأمین ارز را به گردن بانک مرکزی انداخته و گفت چون ثبت سفارش نهادهها، بیش از سهم فصلی و سالانه انجام شده با این بحران مواجه شدند. وزیر جهاد به تازگی به این موضوع اشاره کرد که مواد غذایی وارداتی در گمرک به دلیل انحصار برخی، دو هفته است که در گمرک باقیمانده و اجازه ترخیص داده نمیشود.
از طرف دیگر انتقادهایی هم در مورد مصوبه جدید وزارت جهاد در مورد صادرات مطرح میشود به این معنی که تنها واردکنندگانی که سقف واردات کارتهای بازرگانی آنها پرنشده، امکان واردات دارند. موضوعی که به گفته برخی از نمایندگان مجلس، موجب تضعیف تولید ملی و تهدید امنیت غذایی شده است. برای مثال محصولی مثل سیب در سردخانهها مانده و برای صادرات باید تا عید نوروز صبر کرد. برخی از نمایندگان در ماجرای دامها قصوری را هم متوجه وزارت جهاد در مورد واکسیناسیون دامها میدانند و اشاره میکنند که برخی سموم وارداتی کیفیت لازم را ندارند، تب برفکی شیوع پیدا کرده و تلفاتی را متوجه دامهای سبک و سنگین کرده است. این وضعیت ناشی از عدم واکسیناسیون صحیح دامهاست. مجموع این موارد موجبشده تا شدت اعتراض نمایندگان به ناکارآمدیهای موجود در وزارت جهاد شیب صعودی پیدا کند. مسئله نهادهها نیز به شکلی تبدیل به بحران شده تا رئیس مجلس به آن واکنش نشان دهد؛ موضوعی که بخشی از آن ریشه در عدم مدیریت صحیح در تخصیص ارز دارد و بخشی هم ناشی از عدم توجه به لزوم تولید نهادههای دامی در داخل کشور است. در کنار این موارد، تخصیص کالابرگ و تأمین منابع آن هم بخشی از مسئله است.
نوبت ترمیم وزارت جهاد؟
عملکرد وزارت جهاد تنها بخشی از اعتراضات نمایندگان مجلس را به خود اختصاص داده است. اعتراض مجلس به وزارتخانههایی که با معیشت مردم سروکار دارند و عملکرد قابل قبولی ندارند، ادامه دارد. در این رابطه همچنان دوگانه سابق قابل طرح است؛ 1. اعتراض صریح قالیباف و نمایندگان مجلس به عملکرد وزیر جهاد به معنی آن است که استیضاح نوری در دستورکار مجلس قرار خواهد گرفت. 2. یا رئیس مجلس برمبنای آنچه مطرح کرد که اولویت با ترمیم کابینه است، در گفتوگو و تعاملات با دولت مبنا را بر ترمیم توسط کابینه گذاشته است و این ترمیم از جانب دولت صورت خواهد گرفت. گزاره قطعی و غیرقابل انکار ضروری بودن اعمال برخی تغییرات و اصلاحات در عملکرد دولت است؛ اما اینکه این موضوع توسط مجلس صورت خواهد گرفت یا دولت، چندان روشن و دقیق نیست. از طرفی مجلس تمایل چندانی برای استیضاح ندارد؛ چراکه زمان و وقت زیادی از مجلس و دولت خواهد گرفت. از طرف دیگر رئیس شورای اطلاعرسانی دولت درخصوص گمانهزنیهایی که در مورد استعفای برخی وزرای دولت در فضای مجازی طرح شده بود، گفت: «اینکه گفته میشود، پزشکیان و قالیباف توافق کردند که برخی از وزرا استعفا دهند، صحت ندارد.» البته گمانهزنیهای دیگری هم در فضای رسانهای مطرح میشود مبنی بر آنکه قرار است جابهجاییهایی در دولت اتفاق بیفتد. اگرچه نمیتوان این گمانهها را به طور ضمنی تأیید یا رد کرد، با این حال احتمال گفتوگو و تعامل میان مجلس و دولت برای اعمال تغییرات در کابینه بیشتر از احتمال استیضاح است.